در این نوشتار قصد داریم در خصوص گواهی انحصار وراثت ،شرایط و نکات مهم آن ، و اینکه گواهی انحصار وراثت را از کجا تهیه کنیم؟ و چه مراحل و مدارکی لازم است و اینکه مدت زمان انحصار وراثت بعد از فوت چقدر است توضیحاتی ارائه نماییم.
هرگاه شخصی فوت کند و اموالی از وی باقی بماند برای اینکه ورثه بتوانند در آن اموال دخل و تصرفی کنند باید اثبات شود که ورثه متوفی هستند به گواهی که وراث متوفی و سهم الارث هر یک از آنان را مشخص می نماید گواهی انحصار وراثت می گوییم.
مفهوم حقوقی و قانونی ارث :
ارث در معنای حقوقی یعنی انتقال قهری و بدون اراده اموال و دارایی های فردی که فوت شده به وراث او را می گوییم ،فوت یک شخص علاوه بر آثار مادی و آثار غیر مادی را تچنیز در پی دارد که در این خصوص کمک گرفتن از یک وکیل انحصار وراثت با توجه به ظرافت و پیچیدگی که پرونده هایی با موضوع ارث و انحصار و رایت دارند می تواند کمک شایانی به وراث بنماید.
صدور گواهی انحصار وراثت در صلاحیت شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه قانونی متوفی است و هر ذینفعی که بخواهد تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت را بدهد ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید و پس از ثبت دادخواست به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی ارجاع می گردد تا این مرجع گواهی مذکور را صادر نماید.
مدارک لازم برای انحصار وراثت عبارتند از :
۱) شناسنامه و گواهی فوت متوفی
۲) شناسنامه و کارت ملی و ای
۳) وصیت نامه متوفی
۴) استشهادیه
۵) عقدنامه زوجه متوفی
در پاسخ باید بگوییم اگر مدارک وراث برای صدور گواهی انحصار وراثت ناقص باشد در این صورت هر یک از وراث خودشان یا توسط وکیل انحصار وراثت باید اقدام به تکمیل مدارک نمایند و برای استعلام مدارک باید به اداره ثبت احوال مربوطه مراجعه نمایند.
یکی از مدارک لازم برای اخذ گواهی حصر وراثت استشهادیه محضری است به این صورت که ۳نفر از کسانی که وراث متوفی را می شناسند در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر و با تکمیل نمودن فرم مخصوص استشهادیه که معمولا در دفاتر اسناد رسمی به صورت آماده دارند گواهی می کنند که ورثه حین الفوت متوفی چه کسانی هستند و سر دفتر اسناد رسمی امضای ایشان را گواهی و تصدیق می نماید.
اگر متوفی اموالی نداشته باشد یا ورثه ای نداشته باشد که بخواهد در اموال متوفی تصرفی نماید یا حتی اگر ورثه وجود داشته باشد اما قصد دخل و تصرفی در اموال متوفی نداشته باشد نیاز به اخذ انحصار وراثت نمی باشد اما اگر وراث بخواهند تقسیم اموال نمایند ابتدا باید اقدام به اخذ انحصار وراثت نمایند.
در پاسخ باید بگوییم خیر تاخیر در پرداخت مالیات و اخذ گواهی حصر وراثت مقید به مدت نیست و هر زمان که بخواهید می توانید اقدام نمایید اما در خصوص پرداخت مالیات بر ارث اگر ظرف یک. سال از فوت پرداخت شود هزینه کفن و دفن و دیون متوفی از مالیات بر ارث کسر می گردد.
بهتر است در این جا اشاره کنیم به این موضوع که زن و شوهر تنها با عقد دائم از یکدیگر ارث می برند و در عقد موقت هیچ یک از یکدیگر ارث نمی برند و اگر متوفی شوهر باشد زوجه در صورت اولاد داشتن یک هشتم از کل اموال را به ارث می برد ولی اگر زوجه فرزندی نداشته باشد یک چهارم از اموال را به ارث می برد و در مورد زوج هم با وجود فرزند یک دوم و در صورت نبودن یک چهارم ارث می برد.
این موضوع ممکن است سوال عده ای از افراد باشد که انحصار وراثت خودرو به چه صورت است ،در پاسخ باید بگوییم در اخذ گواهی هیچ تفاوتی بین اموال متوفی نیست و پس از اخذ انحصار وراثت باید اقدام به تقسیم اموال یا تقسیم ترکه نمایند که البته قبل از تقسیم اموال باید مالیات بر ارث اموال پرداخت گردد.
در این صورت که بین وراث اختلاف است و هیچ یک مایل به همکاری با یکدیگر نباشند در این حالت مشکلی وجود ندارد و هر یک از وراث به تنهایی می توانند برای اخذ گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند و نیازی به حضور سایر ورثه نمی باشد.
وراث مقیم خارج از کشور با مراجعه به کنسولگری ایران و اعطای وکالت به شخص مورد نظر در داخل کشور با حق توکیل به وکیل دادگستری برای اخذ گواهی انحصار وراثت اقدام می نمایند.
در این شرایط ابتدا وراث یا وکیل آنان برای اثبات این امر باید از اداره ثبت احوال استعلام نمایند در صورت مشخص نشدن، وراث با استناد به شهادت شهود در شورای حل اختلاف در صدد اثبات این امر بر می آیند.
قانون جدیدی وجود ندارد فقط برای فوت شدگان بعد از سال ۹۵ نیاز به اخذ مالیات بر ارث برای گرفتن گواهی انحصار وراثت نیست.
خیر مگر اینکه متوفی قبل از سال ۹۵ فوت کرده باشد باشد که بایستی گواهی از اداره مالیات اخذ شود.
خیر اقدام یکی از وراث برای گرفتن انحصار وراثت کافی است فقط ورثه ای که اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت می نماید باید در سامانه ثنا ثبت نام نموده باشد.
اگر متوفی وراثی داشته باشد که ترکه پس از پرداخت دیون بین وراث تقسیم می شود اما اگر متوفی ورثه ای نداشته باشد این قضیه کاملا متفاوت می شود اگر متوفی در زمان مرگ وارثی نداشته باشد طبق قانون پس از گذشت ۱۰سال و پیدا نشدن ورثه ای اموال متوفی به خزانه دولت واریز می شود.
نکته مهم: در صورتی که برای محجور قیم مشخص نشده باشد ،دادستان می تواند به نام محجور به درخواست تصدیق حصر وراثت اعتراض نماید.
برای اطلاعات بیشتر در خصوص انحصار وراثت می توانید به سایت fanooslawyer.com مراجعه نمایید.