چه بخواهید و چه نخواهید، برای سفر خارجی باید عوارض خروج از کشور را پرداخت کنید. راه دررویی ندارد؛ اما فقط برای آن‌هایی که قصد سفر تفریحی یا زیارتی را دارند. آن‌هایی که دانشجو یا مقیم کشور دیگری هستند یا شرایط خاصی دارند، نیازی به پرداخت این عوارض نخواهند داشت. به هر حال، برای مسافران این سؤال وجود دارد که عوارض خروج از کشور چیست و چرا باید پرداخت شود؟ عوارضی که برای مدت معینی مشخص شد؛ اما بعد از آن نه تنها برداشته نشد، بلکه مبلغ آن هم افزایش پیدا کرد.
از سال ۹۷ به بعد هم بحث عوارض خروج از کشور به یک موضوع داغ تبدیل شد. دلیل آن هم افزایش چشمگیر و چند برابر شدن مقدار آن بوده‌است. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا پاسخ سوالات خود را بگیرید.
عوارض خروج از کشور که با نام مالیات سفر هم معرفی می‌شود، در حقیقت مبلغی است که شهروندان به هنگام خروج از کشور برای سفرهای تفریحی و زیارتی باید پرداخت می‌کنند. پرداخت این عوارض اجباری است که حتی با داشتن بلیت و ویزا، اگر این مبلغ پرداخت نشده باشد، به مسافر اجازه خروج داده نخواهد شد.
البته در بیشتر کشورها چیزی به اسم عوارض خروج از کشور وجود ندارد و هزینه‌ای مشابه با نام عوارض پرواز در خود بلیت دریافت می‌شود. ایران و چند کشور دیگر از شهروندان خود عوارض یا مالیات سفر دریافت می‌کنند.
بحث عوارض خروج از کشور، اولین بار در سال ۱۳۶۴ و خلال جنگ ایران و عراق مطرح شد. در آن زمان اوضاع اقتصادی کشور مناسب نبود و مردم یکی یکی از کشور خارج می‌شدند. این خروج، عوارض جبران ناپذیری برای کشور داشت که یکی از آن‌‌ها خارج شدن ارز بود. در آن سال در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که مسافران با گذرنامه ایرانی برای هر بار خروج عوارضی را پرداخت کنند که ۵۰ هزار ریال برای بار اول بود. البته مقدار عوارض هر سال تعیین می‌شد و شیب افزایش ملایمی داشت تا اینکه در سال ۹۷ به مبلغ بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار تومان و تا سال ۱۴۰۰ به ۴۰۰ هزار تومان برای خروج در بار اول رسید. البته شایعاتی مبنی بر افزایش ۱۴ برابر عوارض خروج از کشور و رسیدن آن به مبلغ بیش از ۵ میلیون تومان رسیده بود؛ اما رئیس سازمان برنامه و بودجه و سخنگوی دولت این خبر را تکذیب کرده‌اند. همچنین رئیس فراکسیون گردشگری مجلس بیان کرد که با توجه به تورم کشور این رقم بیش از ۵۲۰ هزار تومان نخواهد شد.
دلیل اصلی دریافت عوارض خروج از کشور، جبران هزینه های ناشی از جنگ بود؛ اما بعد از جنگ این قضیه باقی ماند و حالا به بهانه پوشش هزینه‌های گردشگری و جبران خسارت‌های ناشی از خروج ارز این مبلغ دریافت می‌شود. حالا آیا واقعاً چنین چیزی درست است و جبران خسارتی انجام می شود یا خیر، دیگر کارشناسان باید پاسخ دهند.
به هر حال، هر سال در قانون بودجه تعرفه این عوارض مشخص می‌شود که در جدول شماره ۱۶ ماده واحده قرار می‌گیرد. باید گفت که دولت برای خود درآمدی را از این محل در نظر گرفته است.
روش های معافیت از پرداخت عوارضی
عوارض خروج از کشور در مجلس شورای اسلامی تصویب می‌شود؛ اما مقدار آن در جایی دیگری مشخص می‌شود. میزان مبلغ در جلسات هیئت دولت مطرح می‌شود و بعد باید در کمیسیون اقتصادی مجلس، تصویب شود. بعد از آن به وزارت اقتصاد و دارایی ابلاغ می‌شود. البته سازمان امور مالیاتی این مبلغ را از مسافران دریافت کرده و آن را به حساب درآمد عمومی نزد خزانه داری کل کشور، واریز می‌کند. سپس بر اساس موارد تصویب شده، این مبلغ هزینه خواهد شد.
تمامی مسافران که قصد سفر تفریحی یا زیارتی به خارج از کشور را دارند، باید این عوارض را پرداخت کنند. همچنین اینکه در وسیله نقلیه آن هم تفاوتی وجود ندارد. در سفرها به صورت هوایی، زمینی و دریایی، علاوه بر بیمه مسافرتی، پرداخت عوارض هم الزامی است.
همانطور که در ابتدای این مقاله نوشتیم و به صورت ضمنی چند بار در این مقاله بیان کردیم، همه افراد ملزم به پرداخت این عوارضی نیستند. این گروه شامل زیر است:
هزینه عوارض خروج از کشور هر سال، توسط هیئت دولت مطرح و بعد از ملجس تصویب می‌شود. در سال ۱۴۰۰، نرخ این عوارض به صورت زیر بوده است:
باید گفت که هزینه برای تک تک افراد، باید پرداخت شود و میزان آن برای سن (کودکان بالای ۲ سال) و جنسیت ارتباطی ندارد.
در حال حاضر چندین روش برای پرداخت این عوارضی وجود دارد:
در حال حاضر دیگر امکان پرداخت نقدی از طریق شعب بانک ملی و فرودگاه‌ها وجود ندارد.
نحوه پرداخت عوارض خروج از کشور
مسافر باید بعد از پرداخت رسید آن را دریافت کند. این رسید تا پایان همان سال اعتبار دارد. البته اگر مسافری در تاریخ سفر خود استفاده کند، می توان آن را برای سفر بعدی به کار ببرد. همچنین اینکه امکان استرداد وجه هم از طریق evat وجود دارد. استرداد به همان بانکی پرداخت شده امکان پذیر است.
برای پرداخت عوارض ارائه مدارک زیر الزامی است:
فایل پی دی اف را حتماً باید به مسئول فرودگاه برای عبور از گیت نشان دهید. نکته اصلی اینکه عوارض خروج حتما باید با نام مسافر اصلی پرداخت شده‌باشد.
عوارض خروج از کشور الزامی است و حتماً باید پرداخت شود. در سفرهای خارجی، اگر این مبلغ پرداخت نشده باشد، به شما اجازه خروج داده نخواهد شد. البته برای اینکه سفر ایمن‌تری هم داشته باشید، می‌توانید اقدام به خرید بیمه مسافرتی هم خریداری کنید.
منبع: سایت بیمه دات کام (https://bimeh.com)