کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی به دیپلماسی معنوی تبدیل می شود

امروزه حل مشکلات در حوزه دین در جهان امری فوری است. تعدادی از درگیری ها در سراسر جهان ریشه در اختلافات مذهبی دارد.

در این راستا، دیپلماسی معنوی قزاقستان اهمیت ویژه ای دارد. یکی از بهترین جلوه های آن این است که کنگره رهبران مذاهب جهانی و سنتی که هر سه سال یکبار در آستانه برگزار می شود، به بستری بی نظیر برای گفت و گوی معنوی بین ادیان تبدیل شده است.

در 13 فوریه سال 2003 (برابر با 14 بهمن 1381)، در کنفرانس بین المللی صلح و توافق، که نقش مهمی در نزدیک کردن دین، فرهنگ و تمدن به یکدیگر داشت، کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در قزاقستان آغاز شد.

به رسمیت شناختن موفقیت و اعتماد جهانی به ابتکارات جدید قزاقستان با این واقعیت نشان داده شد که سران روسیه، فرانسه، ایتالیا، عربستان سعودی، مصر، لهستان، آلمان، سران سازمان های بزرگ بین المللی تبریک خود را خطاب به کنگره ارسال کردند.

اولین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی که در سپتامبر سال 2003 (برابر با شهریور سال 1381) برگزار شد، یک رویداد منحصر به فرد بود: برای اولین بار، نمایندگان همه جهان دینی در دور یک میز گرد هم آمدند.

اهمیت اولین کنگره در ایده مفهومی آن نهفته بود – گفتگوی ادیان ابزاری مؤثر برای حل اختلافات و مقابله با تروریسم است. هدف از اولین کنگره یافتن نقاط مرجع مشترک در جهان برای ایجاد یک نهاد بین المللی دائمی و تضمین گفتگوی مذهبی و تصمیم گیری هماهنگ بود.

کنگره اول با تصویب بیانیه ای به پایان رسید که در آن رهبران معنوی بیانیه هایی در مورد اقدامات مشترک برای تضمین هماهنگی و ثبات در جوامع به عنوان مبنایی برای جهانی هماهنگ در آینده بیان کردند. علاوه بر این، تصمیم گرفته شد تا یک مجمع بین ادیان به طور منظم – هر سه سال یک بار – برگزار شود و یک هیئت دائمی گفتگوی بین المللی و بین ادیان – دبیرخانه کنگره ایجاد شود. بنابراین، کنگره پتانسیل یک پلت فرم گفتگوی کاری برای حل مشکلات سیستمی را دریافت کرد.

دومین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در سپتامبر سال 2006 (برابر با شهریور 1385) که کار آن در دو محور «آزادی دین و احترام به پیروان سایر ادیان» و «نقش رهبران دینی در تقویت امنیت بین‌الملل» انجام شد، در ساختمان جدیدی که به طور خاص برای این رویداد ساخته شده است – در کاخ صلح و توافق برگزار شد.

از همان روز اول کنگره، سند «اصول گفت‌وگوی ادیان» به تصویب رسید که شامل مؤلفه‌های اصلی بود که شرکت‌کنندگان آن را در کار خودشان راهنمایی می‌کرد. علاوه بر این، سند نهایی به رسمیت شناختن نقش دین در دنیای مدرن به تصویب رسید که هدف آن تقویت نقش و رسالت رهبران ادیان جهانی و سنتی در برقراری نظم جهانی است.

شرکت کنندگان در کنگره دوم نیز اعلامیه مشترکی را به تصویب رساندند که در آن از نمایندگان همه ادیان و اقوام خواسته شد تا از درگیری های مبتنی بر تفاوت های فرهنگی و مذهبی جلوگیری کنند.

در مرکز مکالمات سومین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی که در جولای سال 2009 (برابر با تیرماه 1388) برگزار شد، موضوع «نقش رهبران دینی در ساختن دنیایی با مدارا، احترام متقابل و همکاری» بود که در آن تغییرات خاصی ایجاد شد. در این کنگره جلسات بخشی بصورت ابتکاری بر گزار شد.

در پایان این رویداد، یک سند مشترک نهایی به تصویب رسید که در آن از جامعه جهانی خواسته شد تا به طور مداوم از تلاش‌های رهبران و سازمان‌های مذهبی برای برقراری گفت‌وگوی ثمربخش بین ادیان، برای کمک به حفظ گفت‌وگو میان ادیان و تمدن‌ها حمایت و آن را ترویج کنند.

نتیجه این کنگره پیشنهاد ایجاد شورای رهبران دینی برای اطمینان از گفتگو و همکاری با سایر سازمان های بین المللی بود که هدف آن گفتگوی فرهنگ ها و همکاری های اقتصادی است.

به نوبه خود، چهارمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی با عنوان “صلح و هماهنگی به عنوان انتخاب بشر” در ماه می سال 2012 (برابر با اردیبهشت 1391) برگزار شد که بر نقش مهم رهبران دینی در تقویت امنیت بشریت، بهبود گفتگو و درک متقابل تاکید شد.

یکی از مهم ترین ابتکارات کنگره چهارم ایجاد منبع اینترنتی در چارچوب یک پورتال الکترونیکی واحد G-Global بود که به شکل گیری و تقویت مدارا و اعتماد جهانی اختصاص داشت.

«گفتگوی رهبران دینی و سیاستمداران به خاطر صلح و توسعه» موضوع پنجمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در ژوئن 2015 (برابر با خرداد ماه 1394) بود.

یکی از اصول این اعلامیه که توسط شرکت کنندگان کنگره پنجم تنظیم شد، بر اساس فراخوان طرفین درگیری نظامی مبنی بر توقف درگیری ها و ایجاد توافقنامه هایی برای پایان دادن به خشونت و حمایت از غیرنظامیان از طریق مذاکره بود.

در اکتبر 2018 (برابر با مهر ماه 1397)، شرکت کنندگان با ابراز موافقت متفق القول و تمرکز بر موضوع اصلی کنگره ششم با عنوان “رهبران دینی برای جهانی امن”، در مورد مسائل نزدیک شدن فرهنگ ها و تمدن ها، امنیت جهانی و اقدامات برای مبارزه با افراط گرایی و تروریسم بحث و گفتگو کردند.

نتایج ششمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی نشان داده است که رسیدن به سطح جدیدی از تعامل ضروری است. در بیانیه شرکت کنندگان در کنگره تاکید شده است که همه رهبران معنوی باید با درخواست صلح و امنیت به جامعه جهانی، مردم و دولت ها متوسل شوند.

برای اجرای مشترک ابتکارات بیان شده، نمایندگان کنگره ششم پیشنهادی را برای ایجاد مرکز نظربایف برای توسعه گفتگوی ادیان و تمدن ها ارائه کردند.

در سال 2021، در جلسه نوزدهم دبیرخانه کنگره، موضوع جلسه هفتم آتی کنگره با عنوان “نقش رهبران ادیان جهانی و سنتی در توسعه اجتماعی- معنوی بشر در پس از دوره همه گیری» تعیین شد و زمان بر گزاری آن تاریخ 14 تا 15 سپتامبر 2022 (برابر با 23-24 شهریور سال 1401) در نورسلطان تصویب گردید.

به طور کلی، توسعه گفت وگوی بین ادیان در دوره آینده برای برقراری ثبات و امنیت در جهان و منطقه مهم است. شکی نیست که کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی به این هدف مساعدت خواهد کرد.