تبعات گرانی اینترنت/ افزایش قیمت اینترنت چه تأثیری بر کسب و کارهای مجازی می‌گذارد؟

در روزهای اخیر خبرهایی مبنی گرانی اینترنت از سوی برخی از رسانه‌های کشور منتشر و موجب ایجاد نگرانی‌های زیادی در جامعه شد. البته پس از انتشار خبرهای گرانی اینترنت سیار و ثابت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به عنوان متولی تعرفه‌گذاری خدمات شبکه ارتباطات کشور ضمن تکذیب چنین اخباری اعلام کرد افزایش قیمت اینترنت ثابت در برخی از اپراتورها در حال بررسی است و در صورتی که ارائه سرویس به مشترکان با قیمتی خارج از مصوبات سال‌های ۹۵ و ۹۶ باشد اپراتور باید فوراً نسبت به اصلاح قیمت‌ها اقدام کند در غیر این صورت جریمه قانونی برای متخلفان در نظر گرفته می‌شود.

طبق بررسی‌های صورت گرفته کمیسیون تنظیم مقررات آخرین بار در سال ۱۳۹۵ سقف و کف قیمت اینترنت همراه و در سال ۱۳۹۶ حداکثر و حداقل قیمت خدمات مبتنی بر اینترنت ثابت در کشور را تعیین کرده است. اپراتورهای ثابت و سیار بارها نسبت به عدم اصلاح تعرفه سرویس‌های ارتباطی در سال‌های اخیر علی‌رغم وجود تورم شدید انتقاد کرده و از دولت و مجلس شورای اسلامی خواسته‌اند مجوزهای لازم برای افزایش قیمت سرویس‌های مخابراتی را صادر کنند. البته عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سال گذشته در چند نوبت از برنامه‌ریزی برای افزایش تعرفه سرویس‌های مخابراتی به ویژه در شبکه ارتباطات ثابت سخن گفت و از همین رو بسیاری از فعالان حوزه فناوری اطلاعات بالا رفتن قیمت سرویس‌های اینترنت در سال ۱۴۰۱ را موضوع غیرقابل پیش‌بینی نمی‌دانند ولی معتقدند افزایش قیمت خدمات ارتباطات آنلاین نباید به میزانی باشد که به خانواده‌ها از لحاظ اقتصادی آسیب جدی وارد شود.

با وجود عدم صدور مجوز از سوی رگولاتوری برای تغییر قیمت سرویس‌های ارتباطی تعدادی از اپراتورهای همراه، هزینه دریافتی و مدت اعتبار برخی از بسته‌های قابل عرضه به مشترکان را تغییر داده و به نظر می‌رسد این اپراتورها خارج از چارچوب مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات به دنبال بالا بردن قیمت بسته‌های اینترنت همراه هستند. به عنوان مثال یکی از اپراتورهای شناخته شده ارتباطات سیار طی چند روز اخیر اقدام به حذف بسته‌ سه ماهه با حجم ۲۴ گیگابایت و جایگزینی آن با بسته سه ماهه با حجم ۲۰ گیگابایت کرده است. این اقدام در حالی صورت گرفته است که رگولاتوری به تمام سرویس‌دهندگان شبکه‌های ارتباطی در کشور درباره تغییر غیرقانونی و خارج مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات هشدار داده است.

مقایسه قیمت اینترنت در ایران و کشورهای همسایه

جست‌وجویی ساده در اینترنت و مراجعه به وب‌سایت شرکت‌های ارائه سرویس‌های اینترنت در کشورهای همسایه ایران به روشنی نشان می‌دهد هزینه لازم برای خرید اشتراک و بسته‌های اینترنت در این مناطق به مراتب بیشتر از ایران است. به عنوان مثال متوسط قیمت بسته اینترنت یک ماه با سرعت ۱۶ مگابایت بر ثانیه در کشورهای ترکیه و امارات به ترتیب برابر با ۲۸۰ و ۲۵۲ هزار تومان است. کشور ترکیه در زمینه ارتباطات ثابت در جایگاه ۱۰۲ و در در حوزه ارتباطات سیار نیز در جایگاه ۵۸ جهان قرار دارد و این در حالی است که رتبه جهانی ایران در اینترنت همراه و ثابت در یک ماه اخیر بالاتر رفته و جایگاه ایران در اینترنت ثابت ۱۴۵ و اینترنت سیار برابر با ۸۰ است.

یعنی اگر ناگهان هزینه دریافتی برای خرید بسته‌های اینترنت افزایش چشمگیری پیدا کند مردم دچار مشکلات زیادی می‌شوند و در این شرایط اتصال به اینترنت گزینشی می‌شود

باتوجه به گسترش سرویس‌های آنلاین و استفاده گسترده مردم از گوشی‌های هوشمند متصل به اینترنت برای انجام فعالیت‌های گوناگون هر نوع افزایش قیمت سرویس‌های در حال ارائه از سوی اپراتورهای سیار و ثابت می‌تواند تأثیر به‌سزایی در فشارهای اقتصادی وارد بر خانواده داشته باشد. از طرفی در سال‌های اخیر تعداد کسب‌وکارهای اینترنتی به شدت بیشتر شده و میلیون‌ها نفر در شهرهای مختلف ایران با عرضه کالا و خدمات خود در اینترنت امرارمعاش می‌کنند. در همین رابطه با سید رضا الفت نسب، عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی گفت‌وگو کردیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید:

اتصال به اینترنت نباید گزینشی شود

الفت نسب می‌گوید «افزایش قیمت تجهیزات ارتباطات در سال‌های اخیر هزینه‌های زیادی را برای اپراتورها ایجاد کرده است و قطعاً این شرکت‌های باید با روشی مناسب هزینه‌های خود را تأمین کنند. امروز اینترنت برای مردم به‌مثابه آب و برق است از همین رو اگر تصمیمی برای افزایش قیمت اینترنت گرفته شده است بالا رفتن قیمت‌ها در این حوزه نباید تا حدی باشد که مردم دیگر قادر به استفاده از سرویس‌های آنلاین نباشند. یعنی اگر ناگهان هزینه دریافتی برای خرید بسته‌های اینترنت افزایش چشمگیری پیدا کند مردم دچار مشکلات زیادی می‌شوند و در این شرایط اتصال به اینترنت گزینشی می‌شود.»

به گفته این عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی «قطعاً کاهش استفاده مردم از اینترنت به ادامه فعالیت کسب‌وکارهای اینترنتی به ویژه کسب‌وکارهایی که خیلی شناخته شده نیستند آسیب وارد می‌کند. امیدواریم قیمت اینترنت به گونه‌ای تغییر نکند که برای کسب‌وکارهای مجازی چالش‌های اساسی در زمینه جذب مشتری ایجاد شود. از دولت سیزدهم که با شعار حمایت از اقشار مختلف جامعه سرکار آمده است انتظار می‌رود که تصمیم‌گیری دقیق و منطقی در خصوص قیمت اینترنت داشته باشد.»

الفت نسب ادامه می‌دهد «متأسفانه دولت و به خصوص وزارت ارتباطات در مورد طرح صیانت موضع شفافی را اتخاذ نمی‌کند. به هر حال اکنون مردم برای فعالیت‌های گوناگونی از اینترنت استفاده می‌کنند و نباید فشار اقتصادی مضاعف به خانواده‌ها وارد شود.»

اپراتورها برای تأمین هزینه‌های خود دست در جیب مردم نکنند

به اذعان این عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی «در ایران به دلایل مختلفی به شیوه درآمدزایی درست توجه نمی‌شود. اپراتورها می‌توانند از راه‌های مختلفی درآمد خود را افزایش دهند. چه بسا راه‌اندازی و عرضه سرویس‌های جدید باعث جلب نظر مشترکان به اپراتوری خاص می‌شود. در حال حاضر اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی طرح‌های تشویقی در شرایط خاص برای کسب‌وکارهای مختلف در نظر می‌گیرد و همین روش عمل می‌تواند از سوی اپراتورها الگو قرار داده شود. در واقع این روش در بسیاری از کسب‌وکارها قابل اجرا است ولی وقتی کشور را محدود به چند اپراتور می‌کنیم انصار طلبی در بازار ایجاد می‌شود.»

الفت نسب بیان می‌کند« از طرفی مسئله رگولاتوری در زمینه تعرفه‌گذاری سرویس‌های اینترنتی اهمیت بسیار زیادی دارد. وقتی نظارت دقیق از سوی سازمان تنظیم مقررات صورت نگیرد اتفاقات تلخی در زمینه قیمت‌گذاری بسته‌های اینترنت رخ می‌دهد. درآمدزایی اپراتورهای از روش‌‍‌های متنوع در کشورهای مختلف جهان موضوعی بسیار بدیعی است. خدماتی نظیر سرویس‌های وی‌اودی(VOD) می‌تواند درآمدزایی کلانی برای اپراتورها داشته باشد. در حقیقت نزدیک‌ترین راه برای افزایش درآمد رفتن به سمت جیب مردم است وگرنه مسیرهای مختلفی برای تأمین هزینه‌های جاری وجود دارد.»