تنگه شیرز یکی از شگفت‌انگیزترین و زیباترین جاذبه‌های طبیعی دیدنی غرب کشور است که در استان لرستان و رشته‌کوه‌های زاگرس و در فاصله پنجاه‌کیلومتری شهرستان کوهدشت واقع شده.
به گزارش اخبار جدید به نقل از صد آنلاین، تنگه شیرز یکی از شگفت‌انگیزترین و زیباترین جاذبه‌های طبیعی دیدنی غرب کشور است که در استان لرستان و رشته‌کوه‌های زاگرس و در فاصله پنجاه‌کیلومتری شهرستان کوهدشت واقع شده. این تنگه به گرند کنیون ایران معروف است و به عنوان ژئوپارک در فهرست آثار یونسکو و آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده. چیزی که باعث تمایز این دره نسبت به باقی دره‌های موجود در رشته‌کوه زاگرس می‌شود، چشمه‌های کوچک و بزرگ و رودخانه پرآب و زیبایی است که در آن جریان دارد و تضاد جالبی با محیط سنگی و خشن آن به وجود آورده. گرچه وجود درختان وحشی و صخره‌های بلند و تیز هم بر جذابیت و محبوبیت هرچه بیشتر این تنگه افزوده است.
این تنگه در جوار رودخانه سیمره، بین استان‌های لرستان و ایلام قرار گرفته و طولی نزدیک به پنج کیلومتر دارد و ارتفاع دیواره‌های آن به ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر می‌رسد. گفتنی است کمترین شیب دیواره‌های این تنگه در نزدیکی روستای «گدارگه» دیده می‌شوند و با نزدیک‌شدن به انتهای مسیر دره در بخش «هفت رک»، شیب دیواره‌ها بیشترین مقدار را پیدا می‌کنند.
تاریخچه تنگه شیرز
جالب است بدانید که عمر تنگه شیرز این ژئوپارک ملی به چندین میلیون سال می‌رسد و به همین خاطر این تنگه از لحاظ تاریخی هم حائز اهمیت است. این تنگه که از ساختار صخره‌های لایه‌ای برخوردار است، در طول سالیان طولانی به شکل فعلی درآمده. گفتنی است عمر این محوطه به سده‌های پنج تا هفت قبل از میلاد مسیح می‌رسد و دارای خاکی قرمزرنگ است و اشیای تاریخی بسیاری مثل مفرغ در این ناحیه کشف شده که به موزه منتقل شده‌اند. در دره شیرز محوطه‌های باستان‌شناسی بسیار قدیمی وجود دارند. متأسفانه قبل از انقلاب برخی از اشیای تاریخی موجود در این محوطه‌های باستان‌شناسی دزدیده شده و به غارت رفته‌اند.
تنگه شیرز زیر ذره‌بین تاریخ
شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که چندین غار تاریخی در اطراف تنگه شیرز وجود دارند. در واقع می‌توان گفت از ابتدا تا انتهای این دره چند غار پیشا تاریخی وجود دارند که قدمتشان بر اساس بررسی‌های اولیه انجام شده، به ۲۰ هزار سال پیش بازمی‌گردد. همچنین در اطراف تنگه شیرز زیتون‌های هزارساله‌ای به نام «وره زرده» وجود دارد که به‌عنوان میراث طبیعی لرستان به ثبت ملی رسیده‌اند. گفتنی است در سه‌راهی مسیر رسیدن به این تنگه، غار تاریخی هومیان با نقوش صخره‌ای بسیار زیبا و دیدنی دیده می‌شود. در بخشی دیگر هم روستای ظنور یا ضرون قرار دارد با امامزاده‌ای به نام ظنور. این ناحیه همچنین محل ییلاق و قشلاق عشایر هم بوده و از نظر مردم‌شناسی هم حائز اهمیت است.
در مجموع می‌توان گفت دره شیرز با طبیعتی بکر و دست‌نخورده از قدیمی‌ترین موزه‌های طبیعی جهان است و آثار موجود در آن نشان‌دهنده حیات در دوران باستان و زندگی غارنشینی است.
علت نام‌گذاری.
اما شاید کنجکاو شده باشید که چرا به این تنگه نام تنگه شیرز را داده‌اند؟ گفتنی است بومیان محلی معتقدند نام این منطقه اصطلاحی محلی است که طی سالیان طولانی بین روستاییان دهان‌به‌دهان چرخیده. همچنان از معنی دقیق این واژه اطلاع دقیقی وجود ندارد چرا که حتی در زبان محلی هم شیرز معنای مشخصی ندارد! علاوه بر این به‌خاطر شکل آهنگین این کلمه، تنگه شیرز با آوا‌های مختلفی تلفظ می‌شود و ریشه‌یابی واژه را دشوارتر می‌کند.
افسانه‌های محلی
افسانه‌های متفاوتی درباره علت نام‌گذاری تنگه شیرز گفته می‌شود. این داستان‌ها در حقیقت به شباهت این نام به نام پادشاهان باستان (همچون شیرزاد) این منطقه یا اشکالی، چون شیر و دیگر حیوانات در دیواره‌های این تنگه اشاره دارند. برخی هم این نام را ترکیبی از دو واژه «شیر» و «زر» می‌دانند و معتقدند این واژه در طول زمان به شیرز تبدیل شده. گرچه هیچ‌کدام از این تئوری‌ها معتبر و قابل‌اعتماد نیستند.
به نظر می‌رسد نام این تنگه در گذشته‌های دور به‌صورت محلی و تصادفی انتخاب شده. گرچه امکان تغییر تلفظ نام این ناحیه در طول زمان به دلیل تفاوت لهجه‌های ساکنان نواحی اطراف آن هم وجود دارد. امروزه تاریخ‌شناسان نام‌گذاری تنگه شیرز را تلفظی بومی می‌دانند که در طول زمان این صورت آوایی را به خود گرفته و ریشه‌ی آن مشخص نیست.
ویژگی‌های تنگه شیرز
تنگه شیرز پوشش انبوه گیاهی و جنگلی زیبایی در اطراف دارد که کمابیش بکر و دست‌نخورده است. در حقیقت یکی از اولین مواردی که در مواجهه با این منطقه افراد را به خود جذب می‌کند، تلفیق گیاهان و درختان با صخره‌های سنگی است. پس از قدری گام برداشتن میان‌دره آب زلال و روان چشمه‌ها را خواهید دید که نوای آرام‌بخشی در سکوت دره ایجاد کرده‌اند. این تنگه همچنین پر است از دالان‌های تودرتو که با عبور از آن‌ها به مناظر طبیعی زیبایی می‌رسید. همچنین آب‌وهوای خوب و جریان دائمی آب رودخانه در این منطقه باعث رشد درختان بلوط، آلو، انگور و انجیر در میان صخره‌ها شده‌اند