هشدار سیل در تابستان ۱۴۰۳

به گزارش اخبار جدید، با توجه به سابقه اخیر حوادث شدید جوی و سیلاب در ایران، به ویژه در مناطقی مانند دشتیاری استان سیستان و بلوچستان و مشهد، احتمال وقوع سیل بیشتر در تابستان۱۴۰۳ قابل توجه است.

بنا به گزارش هواشناسی ، «برای سیلاب‌های بعدی در ایران آماده شویم» از ابتدای مهرماه ۱۴۰۲ تا دوازدهم خرداد ۱۴۰۳ در مجموع ۳۵ میلیارد و ۶۸۰ میلیون مترمکعب آب وارد سدهای ایران شده که نسبت به ورودی ۳۳ میلیارد و ۶۲۰ میلیون مترمکعبی آب به سدها در مدت مشابه سال آبی گذشته، رشدی ۶درصدی داشته است. به‌منظور تامین آب شرب، کشاورزی، صنعت و سهم محیط زیست، ۲۲ میلیارد و ۸۶۰ میلیون مترمکعب آب از سدهای کشور رهاسازی شده است که نسبت به خروجی ۲۰ میلیارد و ۸۳۰ میلیون مترمکعبی آب در مدت مشابه سال آبی قبل از سدها، افزایشی ۱۰درصدی را نشان می‌دهد.

با بررسی فرآیندهای هیدرولوژیکی، رویدادهای خشکسالی و سیلاب‌های متوالی مشخص شده که چگونه خشکسالی می‌تواند بر اثر خطر سیلاب اثر بگذارد. فرآیندهای هیدرولوژیکی، اجتماعی-اقتصادی و سازگاری متفاوتند. فرآیندهای هیدرولوژیکی شامل فرآیندهای ذخیره‌سازی و رواناب است که به نظر می‌رسد هر دو عمدتا در زمان خشکسالی چند‌ساله و زمانی که سیل طی خشکسالی رخ می‌دهد، نقش دارند. با این حال، اینکه کدام فرآیند در چه زمانی و در کجا غالب است و چگونه این موضوع تحث اثر مداخله انسان است، هنوز به صورت دقیق مشخص نیست. فرآیندهای مرتبط با اثرهای اجتماعی- اقتصادی کمتر از فرآیندهای هیدرولوژیکی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، اما به نظر می‌رسد تغییرات آسیب‌پذیری نقش مهمی در افزایش یا کاهش اثرهای خشکسالی نسبت به سیل دارد.

علاوه بر این، کیفیت آب به دلیل رویدادهای خشکسالی در مقایسه با حوادث سیل بدتر می‌شود. سازگاری بر فرآیندهای هیدرولوژیکی (مثلا از طریق استخراج آب‌های زیرزمینی) اثر می‌گذارد. هنگامی که یک سیلاب شدید مدت کوتاهی پس از یک خشکسالی بزرگ رخ می‌دهد، پیامدهای آن می‌تواند فاجعه‌بار باشد. پس از یک خشکسالی طولانی، اولین‌بارندگی‌ها مورد استقبال قرار می‌گیرد زیرا می‌توانند منجر به بهبود اکوسیستم و پر کردن مجدد مخازن آبی شوند. این وضعی است که در فروردین ۱۳۹۸ و مرداد ۱۴۰۱ پس از سیلاب‌های سراسری در پی خشکسالی‌های طولانی مدت حس می‌شد. اما در برخی موارد این وضعیت مثبت بسته به فرآیندهای فیزیکی و اجتماعی و تعامل آنها به فاجعه تبدیل می‌شود. در خشکسالی هزاره در استرالیا (۲۰۱۰-۲۰۰۰) مدت کوتاهی پس از آن سیلاب گسترده در جنوب و شرق کشور جاری شد.

خشکسالی (۲۰۱۸-۲۰۱۷) در شرق آفریقا به سرعت به دنبال سیلاب‌هایی با صدها کشته در سال ۲۰۱۸ رخ داد یا سیلاب مرگبار ۲۰۱۹ / فروردین ۱۳۹۸ ایران در پایان یک خشکسالی طولانی رخ داد. فرآیند‌هایی وجود دارد که از طریق آنها یک رویداد خشکسالی می‌تواند بر رویداد سیلاب بعدی اثر بگذارد، مثلا فرآیندهای جوی که بر هواشناسی اثر می‌گذارد. فرآیندهای حوضه آبریز موثر بر هیدرولوژی؛ فرآیندهای اجتماعی- اقتصادی موثر بر اثرها یا فرآیندهای سازگاری که به‌طور بالقوه بر اثرهای هیدرولوژیک و اجتماعی- اقتصادی موثر است.