کوه صفه یکی از مشهورترین و زیباترین مناطق گردشگری در اصفهان است. این کوه باستانی در قلب شهر اصفهان قرار گرفته و از دیرباز به عنوان یکی از نقاط مهم تاریخی و فرهنگی این شهر شناخته می شود.
در طول سالیان گذشته، کوه صفه به تدریج به یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری اصفهان بدل شده و هر ساله میزبان میلیون ها گردشگر داخلی و خارجی است که برای بازدید از این مکان زیبا به این شهر سفر می کنند. عامل اصلی جذابیت کوه صفه، علاوه بر طبیعت بکر و چشم انداز زیبا، وجود آثار تاریخی و باستانی متعدد در این محدوده است که شامل بناهای قدیمی، آرامگاه ها و دیگر جاذبه های تاریخی می شود. همچنین وجود امکانات تفریحی و گردشگری متنوع در کوه صفه، از جمله رستوران ها، کافه ها، پیست اسکیت و غیره، این مکان را به یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری در اصفهان تبدیل کرده است. بازدید از کوه صفه و لذت بردن از طبیعت بکر و چشم اندازهای زیبا در کنار تاریخ و فرهنگ غنی این مکان، همواره تجربه ای ماندگار برای گردشگران به شمار می آید.
کوه صفه یکی از مهم ترین و برجسته ترین کوه های موجود در سلسله کوه های زاگرس است که در جنوبی ترین منطقه شهر اصفهان واقع شده است. این کوه توسط عناصر مختلفی از اطراف احاطه شده است:
کوه صفه در فاصله تقریبی 9 کیلومتری (20 دقیقه ای) از مرکز شهر قرار دارد. این جاذبه گردشگری به راحتی قابل دسترسی بوده و از موقعیت مکانی مناسبی برخوردار است. به طوری که فاصله آن تا پایانه مسافربری صفه حدود چهار کیلومتر (9 دقیقه)، تا راه آهن اصفهان حدود هشت کیلومتر (11 دقیقه) و تا فرودگاه بین المللی اصفهان در حدود 34 کیلومتر (30 دقیقه) است.
کوه صفه به دلیل موقعیت ممتاز و مناظر زیبای طبیعی خود همواره مورد توجه گردشگران و بومیان اصفهانی قرار گرفته است. این کوه با ارتفاع حدود 2300 متر از سطح دریا، چشم اندازهای بی نظیری از شهر اصفهان و اطراف آن ارائه می دهد. از طرفی، وجود تله کابین و مسیرهای کوهنوردی متعدد در این کوه، امکان دسترسی آسان تر و تفریح و گردش در طبیعت را برای بازدیدکنندگان فراهم آورده است.
مسیرهای کوهنوردی متعددی در کوه صفه وجود دارند که امکان گردش و تفریح در طبیعت را برای علاقه مندان به این ورزش فراهم می آورد. این مسیرها از سختی و امکانات متفاوتی برخوردار هستند و می توانند نیازهای افراد با سطوح مختلف مهارت و تجربه را پوشش دهند.
دسترسی به کوه صفه به دو شکل امکان پذیر است. اول با استفاده از خودروی شخصی و دوم با استفاده از حمل و نقل عمومی مثل مترو. برای دسترسی با خودروی شخصی، کافی است از مرکز شهر اصفهان به سمت جنوب حرکت کنید و به بلوار صفه برسید. در مسیر این بلوار و حاشیه بوستان کوهستانی صفه ادامه دهید تا به بلوار تله کابین برسید. در این بلوار پارکینگ مجموعه قرار دارد که می توانید ماشین خود را در آن پارک کنید. سپس یا از طریق تله کابین و یا از طریق مسیرهای کوهنوردی خود را به قله کوه صفه برسانید.
برای دسترسی به کوه صفه با استفاده از حمل و نقل عمومی، می توانید از ایستگاه مترو دفاع مقدس (صفه) که در خط یک متروی اصفهان و در فاصله سه کیلومتری از کوه صفه قرار دارد، استفاده کنید. از این ایستگاه می توانید با استفاده از تاکسی به مجموعه تفریحی صفه برسید.
زیبایی کوه صفه، تنها محدود به بلندی و صلابت آن نمی شود. این کوه دارای مناظر دیدنی و جاذبه های منحصر به فرد متعددی است که بازدید از آن ها برای گردشگران می تواند لحظات متفاوتی را رقم بزند. در ادامه به برخی از جاذبه های کوه صفه اصفهان می پردازیم.
کوه صفه به خاطر چشم اندازهای زیبای رودخانه زاینده رود و شهر اصفهان، به بام اصفهان معروف شده است. به راحتی می توان با استفاده از تله کابین به این نقطه دسترسی پیدا کرد و از امکانات رفاهی موجود مانند رستوران ها و کافه ها بهره برد.
علاوه بر چشم اندازهای شهری، کوه صفه جاذبه های طبیعی دیگری نیز دارد. با صعود بیشتر به سمت قله، می توان به چشمه گل زرد و تپه های هزار دره دسترسی پیدا کرد. این تپه های سرخ رنگ محل عبور جاده شیراز هستند. همچنین می توان از این نقاط، نمایی از کوه های کلاه قاضی و شاه‌کوه را مشاهده کرد. کوه صفه دارای دو قله اصلی است – قله جنوبی و قله شمالی. قله جنوبی بلندتر بوده، اما قله شمالی چشم اندازی گسترده تر از شهر را ارائه می دهد.
قلعه شاهدژ یکی از معروف ترین جاذبه های گردشگری کوه صفه در اصفهان است. این قلعه در بلندترین نقطه کوه و در بخش شمال غربی آن قرار دارد و با عنوان قلعه دیو نیز شناخته می شود. قلعه شاهدژ در طول تاریخ بارها در کتاب های تاریخی و افسانه ها مطرح شده است؛ اما دقیقا محل آن نامشخص بود تا اینکه حدود نیم قرن پیش، دو پژوهشگر اصفهانی اعلام کردند که این همان قلعه دیو افسانه ای است که در کوه صفه واقع شده است.
این قلعه از لحاظ نظامی و دفاعی بسیار مستحکم بوده است. ویژگی های آن شامل 6 دروازه، حدود 20 برج نگهبانی، یک دیوار بزرگ، دیوارهای کوچک حفاظتی، یک قلعه کوچک سنگی، انبارهای آذوقه و وسایل جنگی است. همه این ویژگی ها نشان می دهند که این قلعه به عنوان یک پناهگاه و مرکز دفاعی در برابر هجوم دشمنان طراحی شده بود.
موقعیت مکانی و ساختار دفاعی قلعه به این دلیل بوده که کوه صفه از لحاظ زمین شناسی بسیار سخت و صعب العبور است. سازندگان قلعه با استفاده از پرتگاه ها و دیواره های کوه و همچنین ساخت دیوارهای متعدد در نقاط مختلف، دسترسی به قلعه را بسیار دشوار کرده بودند. برای تامین آب مورد نیاز قلعه، تاسیساتی مانند بندهای آبگیر، حوض ها، حوضچه ها و تنبوشه ها (لوله های سفالی هدایت آب) در گوشه و کنار کوه ایجاد شده بود که آثار آن ها هنوز هم باقی مانده است.
در سال 1384، قلعه شاهدژ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد؛ اما متاسفانه اقدامات حفاظتی لازم در مورد آن صورت نگرفته است. امروزه با احداث راه های جدید و بهبود مسیرهای دشوار، دسترسی به این جاذبه گردشگری بسیار آسان تر شده است.
چشمه های متعددی که در کوه صفه وجود دارند، از جمله دیدنی های طبیعی بسیار زیبای آن به شمار می روند. برخی از مهمترین چشمه های کوه صفه شامل موارد زیر هستند:
این پارک در واقع یک باغ وحش کوچک است که در 50000 مترمربع از تفرجگاه صفه ایجاد شده است. پارک وحش این منطقه شامل حیوانات مختلفی از دو دسته حیوانات گوشتخوار و علفخوار است. در این پارک، می توانید تعدادی از حیوانات پستاندار و پرنده را مشاهده کنید.
همچنین در مرکز این پارک وحش، یک حوضچه کوچک قرار دارد که محل زندگی این پرندگان آبزی است. این پارک به عنوان یکی از جاذبه های طبیعی و محیط زیستی تفرجگاه صفه شناخته می شود و به بازدیدکنندگان، این فرصت را دارند تا با طبیعت و تنوع زیستی آشنا شوند.
موارد فوق، تنها تعداد محدودی از مهمترین جاذبه های گردشگری کوه صفه اصفهان بودند. با ورود به مجموعه تفرجگاهی کوه صفه، می توانید از مکان های دیدنی مختلف، امکانات رفاهی و غیره بهره مند شوید. به همین خاطر، از کوه صفه به عنوان نگین کوهستانی نصف جهان یاد می شود.