افزایش ۲برابری مهاجرت پرستاران و کمبود شدید نیرو در کشور

رئیس سازمان نظام پرستاری با اشاره به افزایش دوبرابری درخواست مهاجرت پرستاران در سه سال گذشته گفت: به‌دلیل کمبود شدید نیروی پرستاری با پدیده اضافه‌کاری اجباری مواجهیم‌.
به گزارش اخبار جدید به نقل از خبرگزاری تسنیم، احمد نجاتیان امروز، چهارشنبه، در نشست خبری با اصحاب رسانه درباره مشکلات حوزه پرستاری اظهار کرد: سازمان نظام پرستاری یک سازمان عمومی غیردولتی است که وظایف حاکمیتی و عمومی را به‌عهده دارد. وظایف قانونی این سازمان در حوزه آموزش، پژوهش، توسعه و ارتقای کیفیت مراقبت‌های پرستاری، نظارت بر ارائه خدمات سلامت در حوزه پرستاری، دفاع از حقوق مردم و حقوق مادی و معنوی پرستاران و… است. در سال‌های گذشته آن‌قدر مطالبات معیشتی پرستاران زیاد بوده است که نقش سازمان در سایر عرصه‌ها خیلی دیده نشده است البته تلاش‌هایی در برخی سالها برای استانداردسازی خدمات انجام شده است اما نیاز به تلاش بیشتر وجود دارد در عین حال تا زمانی که نتوانیم مشکلات معیشتی پرستاران را مرتفع کنیم در سایر زمینه‌ها شاید نتوانیم آن‌طور که باید عمل کنیم.

وی با بیان اینکه ماهیت سازمان نظام پرستاری غیردولتی و غیرسیاسی است، افزود: هر دولتی که روی کار بیاید سازمان با آن همراه خواهد بود و نگاه سیاسی به آن نخواهد داشت و در دولت سیزدهم نیز اگر از دریچه حرفه‌ای بخواهیم نگاه کنیم اقدامات بسیار خوبی انجام شده است که باید به آنها اشاره کنیم، از جمله اینکه برای اولین بار قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در دولت سیزدهم اجرا شد، البته فراز و فرودها و اعتراضاتی در زمینه نحوه اجرا وجود دارد اما شروع اجرای قانون امر مبارکی بود که در دولت سیزدهم رخ داد، همچنین برای اولین بار، در پست‌های کلیدی وزارت بهداشت از سه نفر از همکاران پرستار استفاده شد که در تاریخ بی‌سابقه است و امیدواریم این اتفاق در دوره‌های بعدی نیز ادامه یابد زیرا جمعیت 300هزارنفری پرستاری حق دارند در حوزه سیاستگذاری سلامت نیز حضور داشته باشند.

نجاتیان با اشاره به مطالبات و مشکلات جامعه پرستاری گفت: امروز بزرگترین مشکل ما در نظام سلامت ابربحران کمبود نیروی متخصص است‌. همه پرستاران در شرایط کاری بسیار سختی قرار گرفته‌اند زیرا کمبود شدید نیرو در حوزه پرستاری وجود دارد‌ البته در این حوزه آمار خیلی دقیقی نداریم اما قطعاً می‌توانیم بگوییم نسبت پرستار به تخت کمتر از یک نفر است و استخدام‌ها و تبدیل‌وضعیت‌هایی که رخ داد به بدنه پرستاری کشور کمکی نکرد زیرا برای خروج و بازنشستگی نیروها چیزی به بدنه پرستاری اضافه نشد و نیروهای شرکتی و قراردادی تبدیل وضعیت شدند یا در بیمارستان‌های جدیدالتأسیس به‌کار گرفته شدند.

رئیس سازمان نظام پرستاری با اشاره به مشکل مهاجرت پرستاران از ایران بیان کرد: از سال 1400 تا 1402 درخواست‌های مهاجرت پرستاران به سازمان نظام پرستاری (برای دریافت گواهی گوداستندینگ) دو برابر شده است و به‌عبارتی می‌توان گفت در هر سال معادل 20 درصد ظرفیت آموزشی پرستاری کشور ما درخواست مهاجرت دارند!

وی ادامه داد: عدم‌ارائه مجوزهای استخدام یکی از علل بروز این بحران بوده است. سازمان اداری و استخدامی بر اساس مدل ذهنی خودشان با استخدام پرستار خیلی موافق نیستند و هنوز در کشور وحدت و اتفاق نظری درباره سرانه پرستار به تخت بیمارستانی وجود ندارد و وزارت بهداشت و نظام پرستاری اعدادی را اعلام کرده‌اند اما سازمان امور اداری و استخدامی این اعداد را نپذیرفته‌اند.

نجاتیان تصریح کرد: اگر بخواهیم حداقل کیفیت خدمات سلامت را تأمین کنیم 2.5 نفر کادر پرستاری به‌ازای هر تخت بیمارستانی نیاز داریم.

رئیس سازمان نظام پرستاری بیان کرد: به‌دلیل کمبود نیرو با پدیده اضافه‌کاری اجباری مواجهیم‌ در حالی که 70 درصد نیروهای پرستاری زن هستند و وظایف مادری نیز به‌عهده دارند و گاهی تا 80 ساعت اضافه‌کاری اجباری برای آنها تعیین می‌شود، درعین‌حال مبلغ هر ساعت اضافه‌کاری 25 تا 30 هزار تومان است که حتی کفاف هزینه رفت‌وآمد همکاران پرستار را نیز نمی‌دهد. افزایش اضافه‌کاری پرستاران به شورای‌عالی دستمزد رفته است و امیدواریم اتفاقات مبارکی رقم بخورد.

وی عدم‌اجرای قانون ارتقای بهره‌وری را از مشکلات دیگر پرستاران عنوان و تصریح کرد: تفسیرهای نادرستی که از قانون ارتقای بهره‌وری در بخش خصوصی می‌شود مانع از اجرای صحیح قانون شده است‌. پرداخت دیرهنگام معوقات نیز یکی از دیگر از مشکلات است به‌طوری که میانگین تأخیر در پرداخت معوقات 8 ماه است! این موضوع تشویشی را برای پرستاران ایجاد کرده است.

رئیس سازمان نظام پرستاری، نبود امنیت شغلی و به‌کارگیری پرستاران به‌صورت قراردادی و شرکتی را نیز از مشکلات پرستاران عنوان و خاطرنشان کرد: امیدواریم در دولت چهاردهم بحث استخدام پرستاران تعیین تکلیف شود و تغییر وضعیت همکاران به‌ویژه پرستاران فعال در دوران کرونا باید مدنظر قرار بگیرد.

وی با اشاره به پایین بودن حقوق و دستمزد پرستاران گفت: اگر نمی‌توانیم حقوق همکاران را افزایش دهیم حداقل کاری که می‌توان کرد این است که پرستاران از پرداخت مالیات مضاعف معاف شوند.

رئیس سازمان نظام پرستاری در پاسخ به سؤال تسنیم درباره وضعیت اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری تشریح کرد: یکی از مشکلاتی که نظام سلامت با آن مواجه است تأمین منابع پایدار برای نظام سلامت است؛ آمارها نشان می‌دهد بیمه تأمین اجتماعی مطالبات دانشگاه‌ها را تا آذرماه سال گذشته پرداخت کرده است که نشان می‌دهد به‌طور متوسط در کشور عقب‌افتادگی زیادی در زمینه پرداخت کارانه در کشور داریم. بخشی از این عقب‌افتادگی به عدم‌پرداخت تعهدات بیمه‌ای مرتبط است اما وقتی از میزان تأخیر بیمه‌ها نیز این تأخیر بیشتر می‌شود نشان می‌‌دهد دانشگاه پول را دریافت کرده اما به پرستاران پرداخت نکرده است که حاکی از این است که پرداخت به پرسنل در اولویت آن‌ها نیست.

وی با اشاره به این‌که برای رفع کمبود نیروی انسانی، پیش‌بینی‌هایی از جمله افزایش ظرفیت آموزش پرستاری در نظر گرفته شده است؛ یادآور شد: این تصمیم چاقوی دولبه است زیرا اگر کیفیت آموزش همزمان با کمّیت آن افزایش نیابد دچار مشکل در ارائه خدمت به مردم می‌شویم. الآن بر اساس فشارهایی که وارد می‌شود دانشکده‌هایی افتتاح می‌شود که زیرساخت‌های کافی آموزشی ندارند و بنابراین در ساخت دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها باید موضوع آمایش سرزمینی مورد توجه قرار بگیرد.

نجاتیان ادامه داد: موضع نظام پرستاری نسبت به راه‌اندازی آموزش بهیاری نیز مشخص است و امروز این کار پاسخگوی نیاز جامعه نخواهد بود زیرا بهیاران به‌تنهایی نمی‌توانند از بیماران پیچیده، سالمندان و افراد نیازمند مراقبت‌های تخصصی پرستاری مراقبت کنند. کسانی که آموزش بهیاری را مطرح می‌کنند شناخت کافی از شرایط نظام سلامت ندارند؛ گسترش مدارس بهیاری، شرایط سلامتی مردم و کیفیت مراقبت‌ها را بدتر می‌کند زیرا ما را به‌سوی ارائه خدمات کم‌کیفیت‌تر سوق می‌دهد و بنابراین پیشنهاد ما کاهش تعداد پذیرش بهیاران و ارتقای بهیاران به رشته پرستاری است‌.

نجاتیان با تأکید بر این‌که “راهی جز گسترش خدمات پرستاری در سطح جامعه نداریم.”؛ گفت: گسترش بیمارستان‌ها نمی‌تواند به‌تنهایی مشکل ما را حل کند و باید به فکر روش‌های جایگزین مراقبت از جمله مراقبت در منزل باشیم که می‌تواند کمک‌کننده نظام سلامت ما باشد. اگر بخشی از تلاش‌ها برای ساخت بیمارستان بتواند صرف خدمات هوم‌کر و مراقبت در منزل شود مؤثرتر خواهد شد.

وی اضافه کرد: الآن 1600 مرکز هوم‌کر در کشور فعال هستند و در برنامه هفتم توسعه، بر پوشش بیمه‌ای مراقبت‌های پرستاری در منزل تأکید شده است، قطعاً یکی از زنجیره‌های نظام ارجاع نیز باید مراقبت پرستاری در منزل باشد و اگر دولت در این زمینه ورود کند نیاز به افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی نخواهیم داشت و میزان پرداخت از جیب مردم نیز از این راه کاهش پیدا می‌کند، در این زمینه خطری که وجود دارد نگاه پزشک‌محور به خدمات مراقبت در منزل است، الآن دیدگاه برخی به خدمات مراقبت در منزل پزشک‌محور است که یک اشتباه بزرگ و مانع توسعه خدمات پرستاری است و باید اجازه دهیم در حوزه مراقبت‌های پرستاری در منزل خود پرستاران تصمیم‌گیر باشند و مسئولیت امر را به‌عهده بگیرند.

رئیس سازمان نظام پرستاری همچنین از رایزنی با مجلس شورای اسلامی برای رفع دغدغه جامعه پرستاری خبر داد و گفت: روز گذشته جلسه‌ای با حضور ریاست و عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی داشتیم که اعلام شد کمیته پرستاری ذیل کمیسیون بهداشت تشکیل شده است؛ امیدواریم این کمیته بتواند مشکل پرستاران را جمع‌بندی و راهکارهایی ارائه کند، ما در برخی قوانین مجلس مانند نحوه نگهداشت پرستاران در نظام سلامت و اجرای قانون جامع پرستاری دچار مشکل هستیم که امیدواریم با تشکیل این کمیته این مسائل مرتفع شود.