آماده‌باش آمریکا برای رویارویی با جبهه‌ای تازه

در مقابل روابط ایران، چین و روسیه شباهتی به تعاملات تعریف شده در ائتلاف‌های تحت رهبری آمریکا ندارد. این کشورها هیچ تعهد عمومی رسمی برای دفاع از یکدیگر ندارند و آنگونه که گروهی ادعا می کنند روابطشان حول محور همکاری‌های تاکتیکی استوار است.

پوتین مطمئنا از اینکه شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین او را در اوکراین به حال خود رها کرده خشمگین است. تهران و مسکو در خاورمیانه رقابتی جدی و در عین حال پنهان دارند. این در حالی است که تصور آینده‌ای که در قابش آمریکا و و یکی از متحدانش چون بریتانیا در قامت رقیب حاضر شوند، دور از ذهن است. در همین راستا گروهی از ناظران مدعی اند، ایران، روسیه و چین براساس معیارهای آمریکایی متحد نیستند، بلکه می توان این سه بازیگر را رقبایی قلمداد کرد که در برخی حوزه‌ها با یکدیگر همکاری‌های تاکتیکی یا گزینشی دارند.

خیز برای مهار دشمن مشترک

اتحادهای آمریکا از نظر تاریخی غیرعادی هستند. پیش از اواسط قرن بیستم، دیپلماسی اروپایی اغلب دارای شراکت‌های محدود و مبادلاتی بود. اتحادهای کلیدی، مانند ائتلاف سه گانه انگلیسی، فرانسه و روسیه، قبل از جنگ جهانی اول، فاقد تعهدات دفاعی صریح و بر اساس مجموعه ای از تفاهمات ضعیف تر تعریف شده بود.

حتی بدنام ترین و مخرب ترین اتحاد تاریخ مدرن – پیمان سه جانبه بین قدرت‌های محور آلمان، ایتالیا و ژاپن در جنگ جهانی دوم – با بدبینی و ضدیت متقابل به پایان رسید. در بررسی روابط بین رقبای آمریکا، سؤال این نیست که آیا هم‌صدایی‌شان با تعریف واشنگتن از ائتلاف مطابقت دارد یا آیا طرفین خود را متحد می‌نامند یا خیر.

مسئله این است که آیا این گروه از کشورها برای تغییر چشم انداز استراتژیک تعاملات جدی تعریف کرده‌اند یا نه. به ادعای بیزنس استاندارد، پاسخ به وضوح مثبت است. مشارکت چین و روسیه حول محور فروش تسلیحات، تمرینات نظامی و همکاری‌های فناوری تعریف شده است. پکن و مسکو بسیاری از تنش‌هایی را که زمانی روابطشان را دچار مشکل کرده بود، حل کرده‌اند تا بتوانند بر دشمن مشترک متمرکز کنند: مراد از دشمن مشترک ایالات متحد است.

هر دو کشور همچنین به دنبال روابط قوی تر با ایران بوده اند. تهران و مسکو در سال 2015 متحدان نظامی در سوریه بودند و برای نجات دولت سوریه هم‌صدا شدند و بدین طریق آمریکا را کیش و مات کردند. همزمان فروش تسلیحات روسیه و چین مدت‌هاست که ارتش ایران را قوی‌تر کرده است. روابط اقتصادی و دیپلماتیک این دو کشور به تهران کمک کرده تا تأثیر تحریم‌های بین‌المللی را کاهش دهد.

ایران و چین روابط دیرینه خود را از طریق یک توافقنامه مشارکت راهبردی 25 ساله که در سال 2021 امضا شد رسمیت بخشیدند. روابط روسیه و ایران همچنان قابل توجه تر است. طبق برخی گزارش‌ها (ادعایی)، ایران پهپادها و موشک‌های خود را در اختیار روسیه قرار داده و به این کشور کمک کرده تا راه‌هایی را برای دور زدن تحریم‌ها بیابد.