دورنمای سیاست خارجی هریس و ترامپ در یک قاب

به گزارش اخبار جدید به نقل از مهر، شمارش معکوس برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که روز سه‌شنبه ۵ نوامبر ۲۰۲۴ (۱۵ آبان ماه ۱۴۰۳) برگزار می‌شود، آغاز شده‌است؛ انتخاباتی که برنده آن، دوره چهار ساله ریاست جمهوری را از ژانویه ۲۰۲۵ آغاز و چارچوب سیاست خارجی این کشور را تعیین خواهد کرد.

در این نوشتار در صدد آن هستیم که رویکرد احتمالی «کامالا هریس» معاون «جو بایدن» و نامزد حزب دموکرات برای انتخابات را با «دونالد ترامپ» رئیس جمهور قبلی آمریکا و نامزد طیف جمهوری‌خواه در قبال مهمترین مسائل سیاست خارجی مورد هم‌سنجی و مقایسه قرار دهیم؛

سرنوشت بحران اوکراین و روابط با قاره اروپا

در صورت پیروزی هریس در انتخابات پیش رو، انتظار می‌رود که کمک‌های نظامی به اوکراین ادامه یابد اما ممکن است بر استفاده از دیپلماسی و مذاکرات تأکید بیشتری داشته باشد تا از درگیری مستقیم با روسیه پرهیز کند.

پایگاه خبری «هیل» در آستانه انتخابات گزارشی در خصوص مواضع نامزدهای انتخاباتی آمریکا در قبال بحران اوکراین گزارشی منتشر کرد و درباره رویکرد نامزد حزب دموکرات در این زمینه نوشت که کامالا هریس از زمان حمله روسیه در فوریه ۲۰۲۲ به طور کامل از موضع رئیس‌جمهور بایدن در قبال اوکراین به شدت دفاع کرده‌است. ضمن آنکه وی قبل از دیدار سپتامبرش با زلنسکی هم گفت: حمایت من از مردم اوکراین استوار است.

هریس افزود: من به ایستادن در کنار اوکراین افتخار می‌کنم. من به ایستادن با اوکراین ادامه می‌دهم. من کار خواهم کرد تا اطمینان حاصل کنم که اوکراین در این جنگ پیروز می‌شود.

طبق این گزارش، هریس مدعی شده است که اگر پوتین در اوکراین پیروز شود، به کشورهای اروپایی بیشتری حمله خواهد کرد. وی حتی در یک مصاحبه با برنامه «۶۰ دقیقه» سی‌بی‌اس در اوایل این ماه، اظهار داشت که در زمینه پایان دادن به جنگ، بدون اوکراین با پوتین ملاقات و مذاکره نخواهد داشت.

در دولت احتمالی هریس، هماهنگی آمریکا با کشورهای اروپایی و ناتو می‌تواند در جهت کنترل بحران اوکراین و کاهش هزینه‌های نظامی و اقتصادی آمریکا مؤثر باشد. ضمن اینکه به نظر می‌رسد هریس نیز از سیاست‌های تحریمی بایدن در قبال روسیه حمایت خواهد کرد و در تلاش برای ایجاد فشار اقتصادی بر این کشور خواهد بود؛ تحریم‌هایی که برخلاف تبلیغات و جوسازی‌های غربی تأثیر چندانی بر اقتصاد داخلی روسیه و بازیگری مسکو در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی نگذاشته‌است.

در مقابل، ترامپ ممکن است کمک‌های نظامی به اوکراین را کاهش دهد و تلاش کند تا از فشارهای مالی بر آمریکا بکاهد. او احتمالاً به دنبال توافق‌های دیپلماتیک مستقیم با روسیه خواهد بود و تمایلی به ادامه کمک‌های نظامی گسترده ندارد، مگر اینکه تهدید مستقیمی متوجه آمریکا باشد.

ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود در عمل نشان داد که تمایل دارد تا از طریق «دیپلماسی شخصی» با برخی رهبران جهان، اختلاف‌ها را حل کند که نمونه آن دیدار تاریخی وی با «کیم جونگ اون» رهبر جوان کره شمالی بود. ترامپ در دولت احتمالی آتی خود نیز احتمالاً به دنبال توافق مستقیم با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه خواهد بود تا راهکاری برای پایان بحران بیابد. این توافقات می‌توانند شامل کاهش تحریم‌ها یا محدودیت‌های دیگر علیه روسیه باشند که می‌تواند روسیه را به کاهش تنش‌ها ترغیب کند.

پایگاه خبری «هیل» در این باره نوشت که ترامپ قول داده است که جنگ اوکراین را در صورت پیروزی در انتخابات، قبل از ورود به دفترش در کاخ سفید در ژانویه به پایان خواهد رساند. او جزئیات چندانی درباره چگونگی این کار ارائه نداده‌است، اما یادآور شد که رابطه دوستانه‌اش با پوتین می‌تواند در رسیدن به این هدف کمک کند.

همچنین یکجانبه‌گرایی ترامپ و فشار وی بر متحدان دیرینه اروپایی در دولت قبلی آمریکا باعث شده که سران بروکسل نسبت به ورود مجدد وی نگران باشند. به گزارش «رویترز»، وقتی از اوکراین و امنیت اروپا صحبت به میان می‌آید، بسیاری از مقام‌های اروپایی می‌گویند که با توجه به روابط متلاطم اروپا و آمریکا در دوره قبلی ترامپ از روی کار آمدن مجدد وی نگران هستند.

آنها می‌گویند هر گونه پایان دادن به جنگ اوکراین که «ولادیمیر پوتین» آن را یک پیروزی می‌داند، می‌تواند رئیس جمهور روسیه را برای حمله به یک کشور عضو ناتو متمایل کند. یک مقام ارشد امنیتی در کشور آلمان در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته بود که روسیه تا پایان این دهه به یک کشور عضو ناتو حمله خواهد کرد. این در حالی است که پوتین در سخنانش به صراحت گفته است مسکو قصد حمله به هیچ کشوری را ندارد.

در هفته‌های اخیر، رویترز با بیش از ۲۰ مقام ارشد اروپایی در مورد تأثیر نتیجه انتخابات آمریکا بر جنگ اوکراین صحبت کرده‌است. بسیاری از مقام‌های اروپایی که بیشتر آنها به طور ناشناس مصاحبه کردند، از این مساله اطمینان دارند که به خاطر غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ نگران روی کار آمدن دوباره او هستند.

چین و مساله تایوان

با توجه به تغییرات سریع در مناسبات بین‌المللی و افزایش رقابت میان آمریکا و چین، تایوان به یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاست خارجی ایالات متحده در آستانه انتخابات ۲۰۲۴ این کشور تبدیل شده‌است. انتخاب ترامپ یا هریس به عنوان رئیس‌جمهور آینده آمریکا می‌تواند پیامدهای مهمی برای تایوان و منطقه اقیانوس آرام به همراه داشته باشد.

هریس به عنوان یکی از اعضای حزب دموکرات، تمایل بیشتری به دیپلماسی چندجانبه و همکاری با متحدان بین‌المللی دارد. او تاکید دارد که آمریکا باید از طریق نهادهای بین‌المللی و در همکاری با متحدان خود، سیاست‌های خود را در قبال چین و تایوان دنبال کند.

هریس برخلاف ترامپ احتمالاً رویکرد نرم‌تری در قبال چین خواهد داشت و سعی خواهد کرد تا از روش‌های دیپلماتیک برای حل مسائل بین‌المللی استفاده کند. این رویکرد می‌تواند به معنای کاهش تنش‌ها با چین باشد، هرچند احتمال دارد که هریس همچنان از تایوان در برابر تهدیدات نظامی چین حمایت کند.

پیش‌بینی می‌شود که اگر هریس به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شود، ممکن است رویکرد دیپلماتیک‌تر و محتاطانه‌تری در قبال تایوان اتخاذ کند. او احتمالاً از سیاست تقویت روابط با تایوان پشتیبانی می‌کند اما با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک و نه لزوماً از طریق فروش گسترده تسلیحات یا تقویت نظامی گسترده.

افزون بر آن، هریس به احتمال زیاد بر همکاری با ژاپن، کره جنوبی و دیگر متحدان آمریکا در منطقه تاکید خواهد داشت تا فشار بر چین را از طریق یک ائتلاف بین‌المللی افزایش دهد.

در مقابل، ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود نشان داد که با راه انداختن جنگ تعرفه‌ای-تجاری علیه پکن و حمایت از تایوان نشان داد که عزم جدی برای فشار بر چین دارد. ترامپ در سال ۲۰۱۶، اندکی پس از پیروزی در انتخابات با «تسای اینگ ون» رئیس وقت تایوان، صحبت کرد؛ این این اقدام که نشان‌دهنده تغییر سیاست‌های رسمی آمریکا و نوعی هشدار به چین در مورد حمایت آمریکا از تایوان محسوب می‌شد، خشم پکن را برانگیخت و تایپه را امیدوار کرد.

ترامپ در طول ریاست‌جمهوری خود جنگ تجاری با چین را آغاز کرد و سیاست‌های اقتصادی و امنیتی سخت‌گیرانه‌ای در قبال این کشور اتخاذ کرد. این سیاست‌ها به طور غیرمستقیم بر روابط آمریکا با تایوان نیز تأثیر گذاشت. حمایت‌های نظامی از تایوان، فروش تجهیزات نظامی و تقویت همکاری‌های امنیتی و اقتصادی با این کشور در دوره ترامپ افزایش یافت.

پیش‌بینی می‌شود که در صورت انتخاب مجدد، احتمالاً ترامپ سیاست‌های پیشین خود در قبال تایوان را ادامه خواهد داد و ممکن است اقدامات بیشتری در جهت تقویت روابط نظامی و اقتصادی با تایوان انجام دهد. همچنین، به نظر می‌رسد که ترامپ تمایل دارد فشار بر چین را بیشتر کند و از تایوان به عنوان یک ابزار برای تقویت موقعیت آمریکا در برابر چین استفاده کند.

تجاوزات رژیم صهیونیستی به غزه و لبنان

بی‌تردید هریس به عنوان معاون رئیس جمهوری آمریکا و نامزد حزب دموکرات برای انتخابات ۲۰۲۴ این کشور، همان راهی را خواهد پیمود که او طی چهار سال گذشته در کنار «جو بایدن» سپری کرده‌بود؛ یعنی حمایت تمام قد از رژیم صهیونیستی از شورای امنیت گرفته تا حمایت مالی و تسلیحاتی.

از نگاه کارشناسان، هریس در صورت ورود به کاخ سفید در عین حال آتش‌بس را نیز مد نظر خواهد خواهد داشت اگر چه در دوره بایدن، فشارهای کاخ سفید به آتش‌بس منجر نشد و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به رغم شهادت حدود ۴۳ هزار فلسطینی بیگناه و بی‌دفاع، از ناتوانی و بی‌ارادگی بایدن برای گشایش جبهه جدید در لبنان نیز سوءاستفاده کرد. البته برخی ناظران معتقدند که تمام این جنگ‌افروزی‌های نتانیاهو با چراغ سبز بایدن انجام گرفته‌است.

اندیشکده «مؤسسه خاورمیانه» (MEI)مستقر در واشنگتن به تازگی در گزارشی درباره سیاست‌های هریس آورده‌است که سیاست‌های بالقوه دولت هریس در قبال خاورمیانه به ویژه در ارتباط با رژیم صهیونیستی، فلسطین و لبنان بر این محور استوار خواهد بود که «اجبار هر یک از دو طرف منازعه برای انجام دادن یک اقدام، راه حل دو دولتی را به خطر می‌اندازد.»

از نگاه ناظران در صورتی که ترامپ دوباره رئیس‌جمهور شود، انتظار می‌رود که سیاست او در قبال رژیم صهیونیستی و جنایت‌های این رژیم در غزه و لبنان به طور کلی حمایتی از تل‌آویو باشد.

ترامپ همواره حمایت قوی خود را از رژیم صهیونیستی نشان داده و احتمالاً با تمرکز بر امنیت و حق دفاع این رژیم اشغالگر، اقدام‌های نظامی گسترده‌تر در برابر مقاومت را تأیید خواهد کرد. ترامپ همچنین ممکن است از دخالت بیشتر آمریکا در خاورمیانه برای تقویت متحدان خود و جلوگیری از قدرت‌یابی افزون‌تر جبهه مقاومت حمایت کند؛ هدفی که با کنون با تمام حمایت‌های آمریکا محقق نشده‌است و گروه‌های مقاومت نقش تعیین‌کننده‌ای در معادلات منطقه‌ای ایفا می‌کنند.

همچنین ترامپ که در دوران ریاست‌جمهوری قبلی‌اش در راستای منافع رژیم صهیونیستی، توافق‌نامه‌های صلح آبراهام را پیگیری کرده‌بود، اخیراً تاکید کرده که شرایط فعلی در خاورمیانه، چشم‌انداز این توافق را تیره‌تر کرده‌است و در صورت پیروزی، این موضوع را در دستور کار قرار خواهد داد.

بنابراین کارشناسان بر این باورند که در صورت ریاست‌جمهوری دوباره ترامپ، چندین سیاست احتمالی در قبال جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه و لبنان پیش‌بینی می‌شود: تقویت کمک‌های نظامی و اطلاعاتی به رژیم صهیونیستی، واسطه‌گری برای پذیرش رژیم صهیونیستی از سوی کشورهای عربی و نیز استقرار نیروی نظامی در منطقه.

ایران در نگاه دولت آتی آمریکا

پیش‌بینی رویکرد ترامپ در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران با توجه به تجربه چهار ساله وی دشوار نیست. سیاست احتمالی وی در قبال ایران همچنان بر پایه افزایش فشارهای اقتصادی در قالب راهبرد «فشار حداکثری» پیش خواهد رفت. همچنین شاهد تکاپوی وی برای ائتلاف‌سازی منطقه‌ای و بین‌المللی علیه ایران، تلاش برای تغییر رفتار تهران، حمایت از مخالفان داخلی جمهوری اسلامی، تهدید به اقدامات نظامی و غیره خواهیم بود.

البته بهتر است که ترامپ از آن دوره چهار ساله قبلی خود درس بگیرد چرا که مجموعه این اقدام‌های خصمانه و تنش‌زای وی در سطوح داخلی و خارجی آمریکا نه تنها بی‌نتیجه ماند بلکه مانع ورود مجدد او به کاخ سفید شد.

اما در صورت پیروزی هریس در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، انتظار می‌رود که رویکرد او نسبت به ایران ترکیبی از دیپلماسی و فشارهای اقتصادی و سیاسی باشد. با توجه به پیشینه و دیدگاه‌های او در سیاست خارجی، هریس احتمالاً رویکردی مشابه دولت بایدن اتخاذ خواهد کرد.