کارشناسان و مقامات عراقی بر این باورند که افزایش نفوذ چین بر بخش نفت در عراق فراتر از موضوع خرید و فروش بین بغداد و پکن است، به خصوص که درآمدهای نفتی ۹۰ درصد اقتصاد عراق را تشکیل می‌دهد.
به گزارش اخبار جدید به نقل از دیپلماسی ایرانی،
شرکت‌های چینی بیش از ۴۶ درصد از میدان الرمیله، بزرگترین میدان نفتی تولید نفت در عراق و یکی از بزرگترین میدان‌های نفتی جهان را در اختیار دارند.
شرکت‌های چینی علاوه بر میدان الرمیله، حدود ۳۴ درصد از ذخایر اثبات شده عراق را به اضافه دو سوم تولیدات فعلی این کشور را نیز مدیریت می‌کنند و همه این آمار و ارقام نشان می‌دهد، نفوذ چین بر تولید نفت عراق بسیار افزایش است.
شرکت «سی‌ان‌پی‌سی»، بزرگترین سرمایه‌گذار چینی در عراق به شمار می‌آید که در میدان‌های الاحدب، الحلفایا، الرمیله، و القرنه غربی سرمایه‌گذاری‌های هنگفتنی انجام داده است و افزون بر این شرکت، بازیگران کوچکی مانند «سینوک»، «یونیون» و «جینهوا» نیز در تولید نفت عراق مشارکت دارند.
این در حالی است که همزمان، شرکت‌های بزرگ نفتی مانند «اکسون موبیل» که در یکی از بزرگترین میادین نفتی عراق به نام «القرنه غربی یک» با ذخایری بیش از ۲۰میلیارد دلار فعالیت می‌کرد، در سال ۲۰۲۱ از این کشور خارج شد تا چین از ابتدای سال ۲۰۲۴ سهام این شرکت را نیز تحت کنترل گیرد و شرکت پتروچاینا همه کاره این میدان نفتی شود. در فوریه ۲۰۲۴، نیز شرکت بین‌المللی «شل» از پروژه «نبراس» که قرار بود به بزرگترین پروژه تولید پتروشیمی در خاورمیانه تبدیل شود، خارج شد، در حالی که پیشتر نیز از دو میدان نفتی «مجنون» و «القرنه غربی» در سال ۲۰۱۸ خارج شده بود.
در همین زمینه، کارشناسان و مقامات عراقی بر این باورند که افزایش نفوذ چین بر بخش نفت در عراق فراتر از موضوع خرید و فروش بین بغداد و پکن است، به خصوص که درآمدهای نفتی ۹۰ درصد اقتصاد عراق را تشکیل می‌دهد.
«احمد صدام»، کارشناس امور نفتی در عراق، در این خصوص تصریح می‌کند: هفت شرکت بزرگ چینی وجود دارند که قراردادهای کاری را در مناطق جغرافیایی بزرگ به دست آورده‌اند، مانند شرکت «سینوک» که در زمینه اکتشاف نفت در یک منطقه جغرافیایی در حدود ۶۵۰۰ کیلومتر مربع در پنج استان مرکزی و جنوبی عراق فعالیت می‌کند. افزون بر آن شرکت‌های دیگری مانند «جینهوا» و «انتون» در استان‌هایی مانند المثنی و الناصریه و سایر مناطق جغرافیایی در حال فعالیت هستند.
به گزارش میدل ایست نیوز، «کاظم الشمری»، عضو کمیته اقتصاد و صنعت پارلمان عراق در این باره به الحره گفت: اکثر شرکت‌های چینی فعال در عراق از پرداخت مالیات خود طفره می‌روند. ما شرکت‌هایی را دنبال کردیم و زیر نظر گرفتیم که بیشترین فرار مالیاتی را داشتند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها شرکت «سی‌ان‌بی‌سی» بود که مسئولیت اکتشاف و تولید در میدان الاحدب را بر عهده دارد.
الشمری خاطرنشان کرد: تأخیر قابل توجه و آشکاری در اجرای پروژه‌های شرکت‌های چینی در عراق وجود دارد چرا که مأموریت اجرا بر عهده عراقی‌هایی است که منتظر کمک‌های مالی چین می‌مانند اما در بسیاری از موارد این بودجه تامین نمی‌شود همانطور که در پروژه ساخت مدارس نیز شاهد چنین اتفاقاتی بوده‌ایم. این در حالی است که عراق نیاز به ساخت حدود ۱۲ هزار باب مدرسه دارد، اما تاکنون در قالب پروژه چینی-عراقی با وجود گذشت مدت زمان کافی، بسیاری از طرح‌ها اجرا نشده است.
الشمری مسئولیت انجام تحقیقاتی را در سال ۲۰۱۹ به عهده گرفت که بر اساس آن فرار مالیاتی تعدادی از شرکت‌های چینی در عراق به ارزش ۱۸۰ میلیون دلار فاش شد.
صباح عبداللطیف، مشاور نخست وزیر در امور بازسازی، در ژوئیه ۲۰۲۱ اعلام کرده بود توافق عراق با چین شامل اجرای ۴ پروژه بزرگ بازسازی از جمله ساخت هزار مدرسه است.
در همین ارتباط، دو کشور در پاییز ۲۰۱۹، نیز هشت قرارداد همکاری در زمینه‌های مختلف امضا کردند که مهم‌ترین آن‌ها قراردادهای مربوط به بخش نفت بود. بغداد و پکن، منافع مشترک زیادی با یکدیگر دارند بطوریکه عراق ششمین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان است و چین اولین کشور جهان در مصرف منابع انرژی است که به خرید نفت نیاز دائمی دارد.
الحره در ادامه نوشت، بسیاری از شرکت‌های بزرگ نفت و گاز چین به نهادهای نظامی چین وابسته هستند، از جمله برخی از شرکت‌هایی که اخیراً توانسته‌اند مجوز فعالیت در عراق را کسب کنند نظیر «جینهوا اویل» که یکی از شرکت‌های تابعه «نورینکو غروب» از برجسته‌ترین پیمانکاران وزارت دفاع چین است.
میشل میدن، رئیس بخش چین در مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد، می‌گوید گروه نورینکو در واقع یک شرکت نظامی و شاخه‌ای از ارتش چین است و به فروش و تجارت تسلیحات در سطح گسترده مبادرت می‌کند و پیشتر نیز به خرید نفت و تجارت تسلیحات با ایران اقدام کرده است.
از سوی دیگر، رؤسای سه شرکت بزرگ پتروچاینا، سینوپک و سینوک، اساساً کارمندان حزب کمونیست چین هستند و توسط حزبی که بزرگترین سهامدار آن شرکت‌ها هستند، منصوب می‌شوند و آینده آن‌ها تا حدود زیادی به دستاورد‌های تجاری در داخل و خارج از چین، مرتبط است.
وی با اشاره به اینکه این شرکت‌های چینی در معاملات تجاری با کشورهای دیگر مانند آنگولا در «فساد» نقش دارند، می‌افزاید: از سال ۲۰۰۶، شرکت سینوپک چین میلیاردها دلار برای اکتشافات نفتی در آنگولا هزینه کرد که نتایج ناامیدکننده‌ای به همراه داشته است.
ممدوح سلامه، کارشناس امور بین‌الملل نفت، با اشاره به اینکه شرکت‌های چینی اکنون بخش بزرگی از صنعت نفت را در عراق تحت کنترل دارند، می‌افزاید: هزینه‌های عراق برای درآمد صادرات نفت خیلی شفاف نیست و باید پرسید این پول ها کجا می‌روند. به نظر می‌رسد فساد ریشه زیادی دوانده است و همین امر باعث خروج بسیاری از شرکت‌های نفتی غربی از عراق شد و در واقع بهانه خروج برخی دیگر از آن‌ها از این کشور را نیز فراهم می‌کند.
تحلیلگران مسائل اقتصادی در پایان به پروژه ۱۱ میلیادری پتروشیمی در عراق اشاره می‌کنند که یکی از بزرگترین پروژه‌هایی بود که عراق پس از خروج شرکت «شل» آن را از دست داد در حالی که امید می‌رفت سالانه ۲ میلیارد دلار درآمد برای کشور به همراه داشته باشد.