ٖ
هر زمانی که حق شخصی توسط فرد یا افراد دیگری ضایع و پایمال شود، قانون این امکان را برای او فراهم کرده که بتواند بر علیه افراد خاطی طرح دعوای کیفری نموده و نسبت به مجازات کردن آن افراد یا گرفتن حقش اقدام نماید.
هر زمانی که حق شخصی توسط فرد یا افراد دیگری ضایع و پایمال شود، قانون این امکان را برای او فراهم کرده که بتواند بر علیه افراد خاطی طرح دعوای کیفری نموده و نسبت به مجازات کردن آن افراد یا گرفتن حقش اقدام نماید. به طور کلی هر شکایتی که به ثبت میرسد ممکن است جنبه حقوقی یا جنبه کیفری داشته باشد، اگر چنانچه موضوع دعوا مربوط به جرم و مجازات باشد، شکایت باید تحت عنوان شکایت کیفری طرح و تنظیم گردد.
در واقع زمانی میتوان بر علیه شخصی شکایت کیفری انجام داد که قانون، فعل یا ترک فعل آن شخص را، در زمره جرایم قرار داده و برای مرتکب، مجازات پیشبینی کرده باشد، در غیر این صورت اگر عمل مرتکب از نظر قانون جرم تلقی نشود، نمیتوان بر علیه او شکایت کیفری انجام داد.
در پاسخ به این سوال باید گفت که شکایت کیفری به شکایتی میگویند که در رابطه با جرم و مجازات باشد، در واقع انجام دادن اعمالی که در قانون جرم انگاری شده اند مانند:(قتل، ضرب و جرح، کلاهبرداری، سرقت اموال، خیانت در امانت، و…) و یا ترک کردن اعمالی که قانون انجام آن را الزامی دانسته است مانند:(ترک انفاق) جزو جرایم کیفری قرارداده شده اند. شایان ذکر است که، شکایت نسبت به این نوع جرایم تحت عنوان شکایت کیفری باید طرح گردد.
پس طبق تعریف بالا هر گونه عمل یا ترک فعلی که قانونگذار آن را در زمره جرایم قرارداده و برای مرتکب، مجازات در نظر گرفته است، شامل شکایت کیفری میشود. لازم است بدانید که قانون مجازات اسلامی ناظر به جرایم و مجازات آنها میباشد.
هر دعوایی که به ثبت میرسد ممکن است جنبه حقوقی یا کیفری داشته باشد، لازم است بدانید که هر یک از دعاوی حقوقی و کیفری دارای ویژگی هایی هستند که در ادامه به آنها میپردازیم.
در دعاوی کیفری، به کسی که طرح دعوا را انجام میدهد، شاکی و طرف مقابل که جرم به او نسبت داده شده است، متهم، مشتکی عنه، یا متشاکی نام دارد. و در دعاوی حقوقی، به طرح کننده دعوا مدعی یا خواهان و به شخصی که دعوا بر علیه او اقامه شده، مدعی علیه یا خوانده گفته میشود.
موضوع پرونده در دعاوی کیفری تحت عنوان اتهام و برگه دعوت متهم به دادگاه، احضاریه نامیده شده است، ولیکن موضوع پرونده دعاوی حقوقی، خواسته و برگه دعوت خوانده به دادگاه، اخطاریه، میباشد.
در دعاوی کیفری موضوع بحث بر سر برائت یا محکومیت متهم است، ولیکن در دعاوی حقوقی، مجازاتی برای خوانده در نظر گرفته نمیشود و تنها حکمی که برای وی در نظر گرفته میشود، جبران خسارت خواهان میباشد.
شکایت کیفری به صورت مرحله ای ابتدا در دادسرا مورد بررسی و تحقیقات قرار گرفته و بعد آن برای رسیدگی مجدد و تعیین حکم، به دادگاه ارسال میشود، ولیکن دعاوی حقوقی بعد از ثبت دادخواست، مستقیما به دادگاه حقوقی فرستاده شده و مورد بررسی قرار خواهند گرفت. لازم به ذکر است که بعضی از دعاوی کیفری مانند: جرایم تعزیری درجه 7و8 و جرایم منافی عفت و… مستقیما در دادگاه رسیدگی میشوند.
دعاوی حقوقی میبایست در فرم های مخصوصی به نام دادخواست نوشته و تنظیم شود و الا در دادگاه، مورد رسیدگی قرار نخواهند گرفت. اما برای ثبت شکایت کیفری فرقی نمیکند که چگونه و در چه کاغذی تنظیم شود، و برای رسیدگی فقط کافیست که به ثبت برسد.
با توجه به اینکه جرایم کیفری دارای دو جنبه خصوصی و عمومی میباشند، شروع به رسیدگی در جرایم خصوصی با شکایت شاکی خصوصی بوده و با رضایت او خاتمه پیدا میکند ولیکن، رسیدگی و پیگیری جرایم عمومی، بر عهده دادستان به عنوان مدعی العموم میباشد. ونیز از آنجایی که جرایم کیفری از حساسیت خاصی برخوردار است، به همین منظور، قانونگذار برای رسیدگی به این جرایم دو مرجع قرارداده است.
روند رسیدگی به شکایت کیفری به ترتیب ذیل میباشد.
تنظیم شکایت از طریق کلانتری محل وقوع جرم یا دفاتر خدمات قضایی
ارجاع پرونده به دادسرای صالح رسیدگی
بعد از صدور قرار جلب به دادرسی و کیفر خواست پرونده به دادگاه کیفری فرستاده میشود.
در صورتی که دادگاه حکم محکومیت صادر نماید، پرونده به واحد اجرای احکام در دادسرا محل وقوع جرم جهت اجرا شدن حکم ارسال خواهد شد.
و در آخر اگر مجرم یا وکیل او، به رای دادگاه اعتراضی داشته باشند، پرونده برای رسیدگی مجدد به دادگاه تجدید نظر استان خواهد رفت.
برای ثبت شکایت کیفری، شرایطی لازم است که در صورت عدم وجود هر یک از آنها، امکان ثبت و رسیدگی به شکایت کیفری وجود نخواهد داشت.
برای اینکه بتوان بر علیه شخصی شکایت کیفری انجام داد، باید باید شرایطی را مد نظر داشت که در ادامه آنها را ذکر خواهیم نمود،
وقوع جرم، در ابتدا باید جرمی رخ داده باشد تا بتوان بر علیه مرتکب، اقامه دعوای کیفری نمود.
دارای اهلیت قانونی بودن(18 سال تمام)، در صورت عدم اهلیت، ولی یا قیم قانونی میتواند برای شکایت کیفری اقدام نماید.
تنظیم شکوائیه از طریق کلانتری یا دفاتر خدمات قضایی،
پرداخت هزینه های دادرسی( هزینه های رسیدگی به دعوا و برگه شکوائیه)
برای تنظیم و به ثبت رساندن شکایت کیفری، باید مدارکی را در دست داشته باشید، تا بتوانید شکایت کیفری را ثبت و پیگیری نمایید.
مدارک و اسناد مورد نیاز به شرح ذیل میباشد:
مشخصات فردی، هویتی شاکی دعوا و آدرس محل سکونت آن،
مشخص نمودن موضوع شکایت و اینکه در چه زمان و مکانی جرم رخ داده است.
ذکر کردن ضرر و زیان و خساراتی که به شاکی وارد شده است.
استفاده از ادله و مدارک مثبت جرم( شاهد، سند و فیلم و عکس و…)
ذکر مشخصات فردی و آدرس متهم( در صورت اطلاع)
در قانون مراجع خاصی برای رسیدگی به جرایم کیفری پیشبینی شده است، که هر کدام از آن مراجع، صلاحیت رسیدگی به جرایم مشخصی را بر عهده دارند.
دادسرای عمومی و انقلاب
دادسرای اطفال و نوجوانان
دادسرای ویژه روحانیت
دادسرا نظامی
دادگاه کیفری 2
دادگاه کیفری1
دادگاه انقلاب
دادگاه اطفال و نوجوانان
مزایای استفاده از مشاوره تیم حقوقی داپکده
مجموعه حقوقی داپکده با استفاده و بهره مندی از وکلا و مشاوران حقوقی مجرب، متخصص و با تجربه با بیش …….سال سابقه در زمینه دعاوی کیفری آماده خدمت رسانی میباشد.