تحریم های آمریکا چه تاثیری روی صادرات نفت ایران می گذارد؟

به گزارش اخبار جدید به نقل از بازار، دولت آمریکا هفته گذشته تحریم‌های بیشتری را علیه تجارت نفت ایران اعمال کرد. قیمت نفت از آن زمان تاکنون بیش از ۵ دلار در هر بشکه کاهش‌یافته‌است. این افت قیمتی نشان می‌دهد که تاجران نفت تا چه اندازه نسبت به اقدامات دولت ایالات‌متحده در برابر دشمنان خود که از قضا از تولیدکنندگان بزرگ نفتی به‌شمار می‌آیند، خواه ایران باشد و خواه روسیه، بی‌تفاوت هستند، درحالی‌که اوضاع حاکم بر بازار انرژی ممکن است و می‌تواند با تعیین خروجی انتخابات ۵ نوامبر تغییر کند، اما در حال‌حاضر معامله‌گران تردید دارند که تحریم‌ها بتواند قیمت‌ها را بالاتر ببرد زیرا واشنگتن با جدیت به‌دنبال مخفی‌کاری درخصوص رشد هزینه‌ سوخت در آمریکا و همچنین برقراری تعادل در اولویت‌های رقابتی خود با چین، خریدار عمده نفت ایران است.

اقدامات جدید تحریمی ۱۱ اکتبر علیه ایران اساسا برای رساندن این پیام بود که به باور دولت واشنگتن، ایالات‌متحده می‌تواند در صورت لزوم تجارت نفت ایران را هدف قرارداده و از نظر تئوری تقریبا هرکسی را که با موضوع نفت ایران سروکار دارد تحت‌تعقیب قرار دهد.

این تحلیل ها در شرایطی است که کارشناسان انرژی نظر دیگری دارند. حمید حسینی کارشناس انرژی و عضو اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی بر این باور است که تعاملات نفتی ایران و چین به سطحی رسیده که تحریم های تجدید و افزایش فشارها از سوی آمریکا نمی تواند در میان مدت و بلند مدت تاثیر زیادی روی آن داشته باشد.

ممکن است در اوایل دولت جدید آمریکا برخی از شرکت ها و پالایشگاه های بزرگ با احتیاط بیشتری رفتار کرده و با ملاحظات بیشتری دست به خرید نفت ایران بزنند. ولی شرکت های کوچک و پالایشگاه های کوچک خریدهای خود را از ایران ادامه خواهند داد

او در توضیح گفته های خود به بازار می گوید: در اینکه انتخابات آمریکا و سیاست های رییس جمهور این کشور همواره روی وضعیت صادرات نفت و سرنوشت کشور ما تاثیر گذار بوده، شکی نیست. این تاثیر گذاری خیلی هم ربطی به جمهوری خواه یا دموکرات بودن روسای جمهور این کشور ندارد. از آیزنهاور گرفته که بعد از آن کودتای ۲۸ مرداد انجام شد تا کندی که فشار آورد و باعث شده که انقلاب شاه و ملت راه اندازی شود و کارتری که حاضر به همکاری با شاه نشد. باراک اوباما هم با امضای برجام به نوعی اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داد. دونالد ترامپ هم با پاره کردن برجام و نقض تمامی توافق هایی را که با ایران انجام شده بود، به نوعی صادرات نفت ایران را متاثر ساخت. به عبارت دیگر هر کدام از روسای جمهور آمریکا به نوعی روی اوضاع و اقتصاد ایران تاثیر گذار بوده است. ولی به نظر می رسد که روابط ما با چین به شرایطی رسیده که خیلی دیگر تحت تاثیر فشارهای آمریکا باشد.

او با اشاره به این نکته که چین تقریبا ۸۰‌درصد از کل خرید صادرات روزانه نفت ایران را به خود اختصاص‌داده، ادامه داد: البته ممکن است در اوایل برخی از شرکت ها و پالایشگاه های بزرگ با احتیاط بیشتری رفتار کرده و با ملاحظات بیشتری دست به خرید نفت ایران بزنند. ولی شرکت های کوچک و پالایشگاه های کوچک خریدهای خود را از ایران ادامه خواهند داد.

سهم ۱۰ تا ۱۵ درصدی نفت ایران از واردات چین

بر اساس ادعای دولتمردان و آمارهای موجود چین هم اکنون بزرگترین بازار طلای سیاه بوده و بخش اعظم صادرات نفت ما به این کشور صورت می گیرد. از طرفی براساس برآوردها، ۱۰ تا ۱۵ درصد واردات نفت چین از طریق ایران تامین می‌شود. لازم به یادآوری است که ایران نفت خود را تخفیف های مناسبی به چینی ها عرضه می کند به همین دلیل خرید از ایران برای چشم بادامی ها جذابیت بالایی داشته و بعید است که به این راحتی ها چشم روی آن ببندند.

از سال ۲۰۲۱ و با امضای سند همکاری ۲۵ ساله، تاکنون روند فروش نفت به چین صعودی شده و در سال ۲۰۲۴ به عدد یک میلیون و ۴۹۴ هزار بشکه در روز رسیده که ۴.۵ برابر میزان فروش در سال ۲۰۲۰ است

جالب است که بدانید با خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، جریان فروش نفت محدود شد و در سال ۲۰۲۰ به روزانه ۳۳۳ هزار بشکه کاهش یافت. اما از سال ۲۰۲۱ و با امضای سند همکاری ۲۵ ساله، تاکنون روند فروش نفت به چین صعودی شده و در سال ۲۰۲۴ به عدد یک میلیون و ۴۹۴ هزار بشکه در روز رسیده که ۴.۵ برابر میزان فروش در سال ۲۰۲۰ است.

همچنین طبق آمار موسسه کپلر در سال ۲۰۲۴ سهم ایران از واردات دریایی نفت توسط چین به ۱۴.۱ درصد رسیده درحالی‌که سهم این کشور در سال ۲۰۲۰ فقط ۳.۳ درصد بوده است.

ایران چقدر نفت صادر می کند؟

گزارش های منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می دهد که ایران در کل سال گذشته در مجموع ۵۶ میلیارد و ۷۹۶ میلیون دلار نفت خام، فرآورده نفتی، گاز طبیعی، مایعات و میعانات گازی صادر کرده است. این ارقام مربوط به صادراتی است که توسط شرکت ملی نفت، شرکت ملی گاز، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، شرکت‌های پتروشیمی و سایر شرکت‌های مرتبط و به صورت گمرکی و غیرگمرکی انجام شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱، حجم صادرات این محصولات ۵۵ میلیارد و ۴۱۰ میلیون دلار بوده است. بنابراین، ارزش صادرات این محصولات در کل سال گذشته ۲.۵ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد کرده است.

از طرفی داده‌های گمرک نشان می‌دهد مجموع صادرات کشور در نیمه نخست سال جاری به ۴۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسید که ۲۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار آن سهم نفت از صادرات کشور بوده است.

بر اساس آنچه در لایحه بودجه آمده دولت قصد دارد که میزان تولید روزانه نفت، ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه برساند. با توجه به نیاز ۱.۷ میلیون بشکه ای در داخل کشور، ‌ می توان ادعا کرد که دولت چهاردهم به دنبال افزایش صادرات نفت ایران به ۲ میلیون بشکه است

لازم به یادآوری است که بر اساس آنچه در لایحه بودجه آمده دولت قصد دارد که میزان تولید روزانه نفت، ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه برساند. با توجه به نیاز ۱.۷ میلیون بشکه ای در داخل کشور، ‌ می توان ادعا کرد که دولت چهاردهم به دنبال افزایش صادرات نفت ایران به ۲ میلیون بشکه است. هدف گذاری های صورت گرفته در اولین سند و دخل و خرج دولت چهاردهم از تمرکز مسعود پزشکیان بر تعامل بیشتر با کشورهای مختلف حکایت می کند.