بانک مرکزی اروپا (ECB) برای چهارمین بار در سال جاری نرخ بهره را کاهش داد و درها را برای کاهش بیشتر در سال ۲۰۲۵ باز نگه داشت چرا که رشد اقتصادی آن به علت ناآرامیهای سیاسی در داخل و همچنین ریسک جنگ تجاریای جدید با آمریکا در حال آسیب دیدن است.
بانک مرکزی اروپا به دنبال کاهش نگرانیهای تورمی در سال جاری، با سرعت بیشتری سیاست کاهش نرخ بهره خود را دنبال کرده است و اکنون بحث به این موضوع تغییر کرده است که آیا نرخها را به اندازه کافی سریع کاهش میدهد تا از اقتصاد در رکود خود که از همتایان جهانی عقب مانده است حمایت کند.
بانک مرکزی اروپا با پیش بینی اینکه تورم در اوایل سال ۲۰۲۵ به هدف ۲ درصدی خود باز خواهد گشت و رشد اقتصادی همچنان کند باقی خواهد ماند، نرخ سپرده خود را مطابق با انتظارات از ۳.۲۵ درصد به ۳ درصد کاهش داد که میتواند نشانهای از کاهش بیشتر نرخ بهره در آینده نیز باشد.
ECB با لغو سیاستهای محدودکننده قبلی خود اعلام کرد: اکثر شاخصهای اساسی تورم نشان میدهد که این نرخ در حدود هدف میان مدت ۲ درصدی شورای حاکم، باقی خواهد ماند.
این صحبت از بانک مرکزی اروپا، بازگشت به موقعیتی خنثی برای سیاست پولی را نشان میدهد که نه رشد اقتصادی را تحریک میکند و نه آن را کاهش میدهد.
با این حال، این سیگنال ضعیفتر از آن چیزی بود که بسیاری از اقتصاددانان انتظار داشتند، به ویژه با توجه به هشداری مبنی بر اینکه تورم داخلی همچنان بالاست.
در حالی که “خنثی” یک اصطلاح نادقیق است، اکثر سیاستگذاران آن را بین ۲ تا ۲.۵ درصد بیان میکنند، که نشان میدهد کاهش بیشتر نرخها در راه است. با این حال، بانک اصرار داشت که به هیچ مسیر سیاستی خاصی متعهد نیست و گفت که اختیار عمل را حفظ خواهد کرد.
بیل دیواینی، رئیس بخش تحقیقات کلان در ABN Amro، سخنان ECB را چنین تفسیر کرد که سیاستگذاران از بازگرداندن نرخها به سطوح خنثی راحت هستند، با این فرض که چشمانداز تورم فعلی حفظ شود. دیواینی پیشبینی میکند که نرخها در نهایت به ۱ درصد برسد.
دیواینی معتقد است که نرخ بهره خنثی در منطقه یورو حتی کمتر از برآورد داخلی ECB است و به جمعیت شناسی و بهره وری ضعیف که بر روند رشد اقتصادی تأثیر میگذارد اشاره میکند.
او پیش بینی میکند که تنشهای تجاری ایالات متحده و اتحادیه اروپا میتواند به عنوان یک نیروی ضد تورمی عمل کند.
دیواینی در این خصوص بیان کرد: ما فکر میکنیم که اقدام اتحادیه اروپا به منظور تلافی تعرفههای ایالات متحده، هدفمند خواهد بود و تأثیر مستقیمی بر تورم نخواهد داشت.
روبن سگورا کایولا، اقتصاددان بانک آمریکا، تصمیم ECB را به عنوان نشانهای از تغییر از موضع قبلی خود مبنی بر سخت گیری تلقی کرد.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد که عدم قطعیتهای تجدید شده، به ویژه در مورد تعرفهها و سیاست تجاری، میتواند باعث کاهش سریعتر نرخ بهره شود، اما برای وقوع این امر، دادهها باید به طور قابل توجهی بدتر شوند.
لوکا سیگونی، تحلیلگر فارکس Intesa Sanpaolo، بر شکاف فزاینده بین سیاستهای ECB و فدرال رزرو تأکید کرد که بر یورو تأثیر میگذارد. او به تحولات فنی در EUR/USD اشاره کرد و خاطرنشان کرد که شکست سطوح کلیدی در را برای ضعف گستردهتر یورو باز کرد.
سون یاری استهن، اقتصاددان گلدمن ساکس، بر لحن ملایمتر بانک مرکزی اروپا در مورد رشد و تورم تاکید کرد و آن را رویکردی محتاطانه در سیاستگذاری دانست. استهن انتظار دارد بانک مرکزی اروپا در ژانویه یک کاهش ۲۵ واحد پایه دیگر اعمال کند و نرخها تا اواسط سال ۲۰۲۵ به ۱.۷۵ درصد برسد.
روبرتو کوبو، استراتژیست ارشد BBVA، کاهش نرخ بهره بانک مرکزی اروپا را مورد انتظار توصیف کرد و خاطرنشان کرد که این کاهش به دنبال کاهش جزئی در پیشبینیهای تورم و رشد برای سال ۲۰۲۵ صورت گرفته است.
کوبو انتظار دارد بانک مرکزی اروپا در سال ۲۰۲۵ رویکردی تدریجی به کاهش نرخ بهره داشته باشد، به ویژه با توجه به عدم وجود رکود در پیشبینیهای فعلی.
او همچنین اشاره کرد که عدم شفافیت صحبتهای لاگارد در مورد نرخ خنثی، فضا را برای گمانهزنی باز میگذارد، که میتواند در ماههای آینده محل تمرکز اصلی بازار باقی بماند.
اقتصاددانان به طور کلی موافق هستند که بانک مرکزی اروپا به سمت موضعی نرمتر حرکت میکند و انتظار میرود نرخهای خنثی یا حتی تسهیلکننده در کوتاهمدت اعمال شود.
در حالی که جهت حرکت سیاستها مشخص است، عدم قطعیتها، از خطرات تجاری گرفته تا تنشهای ژئوپلیتیکی، پیچیدگی قابل توجهی به چشماندازها اضافه میکند.
با توجه به اینکه بسیاری انتظار کاهش ۲۵ واحد پایه در جلسات آینده را دارند، سرعت و عمق تسهیلات آینده به شدت به دادههای ورودی و تحول ریسکهای خارجی بستگی خواهد داشت.