حملات پانیک : نشانه ها، علائم و درمان

حملات پانیک متداول ترین علامت مربوط به تشخیص اختلال پانیک هستند است. البته این حملات ممکن است در انواع اختلالات اضطرابی و خلقی، و همچنین سایر شرایط پزشکی رخ دهند. گاهی حملات پانیک در واکنش به وقایع خاص یا موقعیت های استرس زا اتفاق می افتند.

حمله پانیک چیست؟

حمله پانیک را می توان به احساس شدید ترس یا برافروختگی شدید که به طور ناگهانی ایجاد می شود توصیف کرد. معمولا این احساس وحشت و ترس بدون هشدار رخ می دهد و با میزان تهدید یا خطر واقعی تناسب ندارد.

حملات پانیک غالبا کوتاه مدت هستند اما اثرات آنها ممکن است تا چندین ساعت پس از حمله اولیه باقی بماند.

حملات پانیک از ترکیبی از علائم هیجانی، شناختی و جسمی تشکیل شده اند. مثلا ممکن است فردی هنگام تجربه حمله پانیک، نسبت به علائم خود احساس خجالت و ناراحتی کند. برخی علائم بدنی این حملات عبارتند از تعریق، لرزش و درد قفسه سینه.

هنگام وقوع حمله پانیک ممکن است فرد نگران باشد که مبادا کنترل بدن یا ذهن خود را از دست بدهد. به طور کلی، این علائم منجر به احساس پانیک می شوند فرد را به فرار از موقعیت سوق می دهند.

دکتر روانشناس چطور حملات پانیک مرا تشخیص می دهد؟

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5) مجموعه ای از معیارهای متمایز برای تشخیص حملات وحشت زدگی را فراهم کرده است. طبق DSM، حمله هراس با ترس ناگهانی و حداقل چهار مورد از علائم زیر همراه است:

پزشک شما سعی می کند احتمال هرگونه شرایط پزشکی مجزا یا شرایط مرتبط و همزمان را رد کند.

اختلالات اضطرابی از جمله شایع ترین اختلالات روانی هستند. چون زنان تقریبا دو برابر مردان به این اختلالات مبتلا می شوند، متخصصان توصیه می کنند که زنان و دختران بالای 13 سال باید به طور منظم از نظر اضطراب مورد بررسی قرار گیرند. حملات وحشت زدگی و اضطراب به تدریج بدتر می شوندو بنابراین مداخلات زودهنگام برای بهبود سلامت جسمی و روانی اهمیت به سزایی دارد.

علائم حمله پانیک

• درد قفسه سینه
• لرز یا گرگرفتگی
• از دست دان احساس واقعیت یا مسخ شخصیت
• تعریق بیش از حد
• ترس از مردن در حین حمله پانیک
• ترس از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
• احساس سرگیجه، سستی، سبک شدن سر یا ضعف
• احساس خفگی
• احساس کرختی یا احساس سوزنی شدن بدن
• تپش قلب یا افزایش سرعت ضربان قلب
• حالت تهوع یا دل درد
• تنگی نفس
• لرزیدن دست ها یا لرزش بدن

آیا همه حملات وحشت زدگی یکسان هستند؟

همه حملات پانیک به یک شکل تجربه نمی شوند. در زیر نمونه ای از طبقه بندی این حملات را ذکر می کنیم.

• حملات پانیک غیرمنتظره (بدون نشانه): این حملات به طور ناگهانی و بدون هیچ نشانه داخلی یا خارجی رخ می دهد.
• حملات پانیک مورد انتظار (نشانه دار): این حملات هنگامی رخ می دهد که فرد مورد تحریک قرار یرد یا وقوع یک پیامد منفی را پیش بینی کند. مثلا شخصی که ترس از ارتفاع دارد ممکن است هنگام قرار گرفتن در داخل یک ساختمان بلند دچار حمله پانیک شود.
• حملات وحشت زدگی زمینه ای موقعیتی: این حملات شبیه حملات وحشت زدگی نشانه دار هستند، اما همیشه پس از قرار گرفتن در شرایط ترسناک، یا زمانی که فرد در معرض تحریک قرار می گیرد اتفاق نمی افتند. مثلا شخصی که ترس از پرواز دارد، ممکن است همیشه هنگام در سفر هوایی دچار حمله پانیک نشود، یا زمانی دچار این حمله شود که چندین ساعت در پرواز باشد.

بدون نشانه

• حمله پانیک غیرمنتظره ای که «ناگهانی» روی می دهد.

نشانه دار

• حمله پانیک که پس از تحریک شدن روی می دهد

اگر حملات پانیک داشته باشم، به این معناست که دچار اختلال پانیک شده ام؟

تجربه حملات وحشتزدگی  لزوماً به معنای ابتلای فرد به اختلال پانیک نیست. افرادی که مبتلا به اختلال پانیک هستند حملات پانیک را به صورت مکرر و غیرمنتظره را تجربه می کنند، اما این حملات در میان سایر اختلالات اضطرابی از جمله اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و فوبی خاص نیز شایع است.

آیا حملات پانیک قابل درمان هستند؟

حملات پانیک یک علامت قابل درمان هستند. به طور معمول، گزینه های درمانی با توجه به علت اصلی انجام می شود و ممکن است ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی باشد.

یکی از داروهای تجویز شده برای علائم حملات وحشت زدگی، بنزودیازپین (benzodiazepines) ها هستند. بنزودیازپین نوعی داروی ضد اضطراب است که می تواند علائم پانیک را سریعا تسکین دهد. داروهای ضد افسردگی نیز به تدریج از فراوانی و شدت علائم هراس می کاهد. روان درمانی می تواند به شما در کشف ترس و یادگیری مدیریت احساسات جسمی ترسناک کمک کند.

علاوه بر این، راهبردهای خودیاری متعددی برای مقابله با حملات پانیک وجود دارد. برخی از تکنیک های رایج عبارتند از:

• تمرینات تنفسی تحت نظر دکتر روانشناس
• آرامش عضلانی پیشرونده که توسط مشاوره روانشناسی آموزش داده می شود.
• تجسم سازی
• آموزش حساسیت زدایی منظم توسط متخصص روانشناسی

نکته بسیار مهم این است که این روش های درمانی برای اثر بخشی باید توسط دکتر روانشناس خوب در تهران اگر حملات پانیک را تجربه می کنید، مهم است که به دنبال کمک حرفه ای باشید. هرچه فرآیند درمان را زودتر آغاز کنید، احتمال تسکین و کنترل حملات وحشت زدگی بالاتر خواهد بود. به دلیل شدت بالای اضطراب در این اختلال باید تحت نظر دکتر روانشناس فرایند درمان انجام شود تا اضطراب آسیبی به شما وارد نکند.