زنگ خطر مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران

به گزارش اخبار جدید به نقل از خبرآنلاین, وزیر کشور روز گذشته بار دیگر تعداد اتباع خارجی افغانستانی را ۵ میلیون نفر اعلام کرد؛ آماری که در فروردین‌ماه سال گذشته (۱۴۰۱) توسط وزیر امور خارجه نیز اعلام شده بود. اگرچه پیش از این وحیدی اعلام کرده بود که نمی‌توان به‌طور دقیق آماری از میزان حضور اتباع افغانی اعلام کرد اما برخی از منابع غیررسمی این آمار را بیش از آمار اعلامی می‌دانند.

با این حال وزارت کشور مجدداً به تکاپو افتاده است با توجه به نگرانی‌های موجود، اتباع غیرمجاز را اخراج کند اما با توجه به جمعیت بالایی که در پشت مرزهای مشترک ایران و افغانستان وجود دارد، نمی‌توان امیدوار بود که وزارت کشور در اجرای این سیاست موفق عمل کند.

معضل ورود افغانستانی‌ها به‌صورت غیرقانونی به ایران مسئله‌ جدیدی نیست، عبور بی‌حد و حصر افغانستانی‌ها به‌صورت غیرقانونی در یکی دو سال اخیر از مرزهای ایران شدت گرفته و آژیر خطر را به صدا درآورده است تا جایی که وزیر کشور دولت سیزدهم هم مجبور شد به آن واکنش نشان دهد و با توجه به نگرانی‌های ایجادشده ضمن تضمین اینکه این اتباع چالش امنیتی برای ایران ندارند، از بازگشت اتباع غیرمجاز سخن بگوید. بدون تردید آمارهای اعلامی با حقیقت موجود از حضور اتباع افغانی در تعارض است.

یک میلیون افغانستانی در راه ایران؟

در این میان موضوعی که باعث افزایش دلواپسی بیشتر در ایران می‌شود خبر اخراج یک میلیون افغانستانی از پاکستان است؛ دستور اخراجی که ایران را با چالش حتمی روبه‌رو می‌کند و بیم آن می‌رود که این یک میلیون نفر نیز از ایران سر در بیاورند. پاکستان شاید با اخراج این تعداد از افغانستانی‌ها بتواند امنیت داخلی کشور خود را کنترل کند اما این اقدام، برای کشورهای منطقه به‌ویژه ایران خطری بزرگ محسوب می‌شود و اگر مسائل ربودن اشتغال از دست کارگران ایرانی در کشورمان را فاکتور بگیریم و کنار بگذاریم، نمی‌توانیم از این موضوع بگذریم که ورود غیرقانونی این مهاجران، رصد و ردیابی آنها را بسیار دشوار می‌کند و هزینه‌های کشور را افزایش می‌دهد.

اعطای تابعیت سیاسی به افغانستانی‌ها؟

محمود احمدی‌بیغش، نماینده شازند در مجلس اما از موضوع بسیار مهمی پرده برداشته است. او درباره موضوع مهاجرت در ایران گفت: «طرح سازمان ملی مهاجرت با دادن تابعیت سیاسی به افغانستانی‌های مقیم ایران، تنها به‌دنبال انتقال جمعیت و قانونی کردن حضور میلیون‌ها تبعه افغان در ایران بدون هرگونه نگرانی در خصوص مهاجرت سالانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار ایرانی متخصص و وضعیت میلیون‌ها ایرانی خارج از کشور است.»

او افزود: «رصد فضای سیاستگذاری و اجرایی کشور در برابر بالا رفتن بی‌قاعده و غیرطبیعی اتباع افغانستان در ایران مؤید این موضوع است که نه‌تنها اراده جدی در دستگاه‌های اجرایی متولی برای کنترل و مقابله با ورود بی‎قاعده و غیرقانونی افغان‌ها به ایران وجود ندارد که با نادیده انگاشتن تعمدی آسیب‌های گسترده اجتماعی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ناشی از حضور بیش از ۸ تا ۱۰ میلیون تبعه افغانستان در ایران، به سمت تسهیل ورود و اقامت آنها در کشور هستند به‌گونه‌ای‌که مجلس شورای اسلامی یازدهم در آبان ۱۴۰۱ کلیات طرح سازمان ملی مهاجرت را تصویب کرد.» حتی یکی از کارشناس مذهبی در یک برنامه تلویزیونی پیشنهاد کرد به مهاجرین افغانستانی مؤمن و متدین پیرو اهل بیت شناسنامه ایرانی داده شود تا حق رای داشته باشند و خواست که قانون اعطای شناسنامه به این دسته از افغانستانی‌ها در مجلس تصویب شود.

اما به نظر می‌رسد این پیشنهاد به مذاق بهارستان‌نشینان خوش نیامده و برخی از نمایندگان به عمق فاجعه ورود غیرقانونی برخی از افغانستانی‌ها اشاره کردند. جلال رشیدی‌کوچی نماینده مرودشت در مجلس، اول مهر امسال درباره معضل ورود غیرقانونی اتباع خارجی هشدار داده و در توئیت خود نوشت: «با احترام به اتباع قانونی، معتقدم تا دیر نشده باید هزینه‌ها برای مهاجرین غیرقانونی و کسانی که امکانات در اختیار این افراد می‌گذارند چنان افزایش یابد که ماندن در ایران برایشان به‌صرفه نباشد. اگر دولت فکر عاجلی نکند به زودی با چالش‌های امنیتی و اجتماعی ناگواری روبه‌رو خواهیم شد.» هرچند که این آژیر خطر قبل‌تر هم به صدا درآمده بود. اتباع خارجی که مهارت یا تخصصی داشتند ایران را پلی برای رسیدن به کشورهای اروپایی و توسعه‌یافته کردند اما آنهایی که نه مهارتی داشتند نه تخصص، در ایران باقی ماندند.